Κυκλοκόνιο ελιάς | Πρόληψη, διάγνωση και χειρισμοί

Κυκλοκόνιο ελιάς | Πρόληψη, διάγνωση και χειρισμοί αντιμετώπισής του

10 Μαρτίου 2025

Το κυκλοκόνιο είναι ασθένεια διαδεδομένη σε όλες σχεδόν τις ελαιοπαραγωγικές χώρες τόσο στην Ευρώπη όσο σε Αμερική και Αυστραλία. Είναι γνωστή ως μουτζούρωμα ή κηλίδωση των φύλλων της ελιάς και ως μάτι του παγωνιού (peacock spot), διότι τα συμπτώματά του μοιάζουν με τα μάτια του πτερώματος της ουράς του αρσενικού παγωνιού.

Ποιες είναι οι ιδανικές συνθήκες για το κυκλοκόνιο;

Πολλές ώρες υγρασίας των φύλλων και υψηλά ποσοστά υγρασίας, πάνω από 90%, με θερμοκρασίες μεταξύ 10 και 17°C σχηματίζουν έναν τέλειο υγρό θάλαμο για την ανάπτυξη μυκητιακών παρασίτων του κυκολοκονίου.

Πώς καταλαβαίνετε αν ο ελαιώνας δέχεται τη συγκεκριμένη μυκητιακή επίθεση;

Υπάρχει η μέθοδος της έγκαιρης διάγνωσης σε δείγματα φύλλων. Θα πρέπει να τοποθετηθούν σε διαλύματα υδροξειδίου του νατρίου ή του καλίου 5% σε θερμοκρασίες 28 – 30°C για περίπου 10-15 λεπτά.

Εάν ο μύκητας έχει ριζώσει στα φύλλα που υποβλήθηκαν σε ανάλυση, οι κλασικές μικρές γκριζωπές και στρογγυλεμένες κηλίδες ξεχωρίζουν οπτικά, υποδεικνύοντας τα σημεία όπου εντοπίστηκαν οι μολύνσεις από παθογόνους παράγοντες. Αυτή η μέθοδος έγκαιρης διάγνωσης, η οποία δεν είναι ιδιαίτερα περίπλοκη, σας επιτρέπει να διαπιστώσετε πολύ εκ των προτέρων εάν υπάρχει προσβολή από κυκλοκόνιο.

Αυτό μας επιτρέπει να κατανοήσουμε εάν είναι απαραίτητο να παρέμβουμε με αγροχημικά, τα οποία μπορούν να χορηγηθούν από προϊόντα χαλκού, τα οποία έχουν προληπτική δράση – εάν η προσβολή είναι περιορισμένη – ή με άλλα αγροχημικά – εάν η επίθεση είναι συνεπής – και, αυτή τη φορά, με ουσίες δραστικές με θεραπευτική δράση.

Γιατί είναι καλό να γίνεται έγκαιρη διάγνωση σε συγκεκριμένες καιρικές συνθήκες;

Δικαιολογείται από το γεγονός ότι το κυκλοκόνιο προκαλεί πτώση των μολυσμένων φύλλων, αναμενόμενα μεταξύ Ιουλίου και Αυγούστου, εποχή που η ελιά διογκώνεται και συσσωρεύει ουσίες, τις οποίες στη συνέχεια μετατρέπει σε έλαια. Στο φύλλωμα, δεδομένης της απώλειας των φύλλων, θα υπήρχε μικρότερη σύνθεση χλωροφύλλης, άρα λιγότερα άμυλα και κατά συνέπεια λιγότερη ενέργεια για το φυτό.

Η άμεση αιτία του κυκλοκονίου είναι ο μύκητας, Spilocaea oleaginea, που προκαλεί τις χαρακτηριστικές κηλίδες στα φύλλα της ελιάς, στρογγυλεμένες, σκούρου καφέ χρώματος, που περιβάλλονται από κιτρινωπό φωτοστέφανο. Τα προσβεβλημένα φύλλα πέφτουν νωρίς και, εάν η παρουσία του παθογόνου στο φυτό είναι υψηλή, τα κλαδιά και οι ίδιες οι ελιές επηρεάζονται επίσης από τη μόλυνση. Τα σπόρια των μυκήτων, τα κονίδια, που παράγονται για την αναπαραγωγή του Spilocaea oleaginea σκορπίζονται από τη βροχή. Κατά συνέπεια, οι μεγαλύτερες μολύνσεις συμβαίνουν όταν σημειώνονται βροχοπτώσεις. Η εξάπλωση του παθογόνου περιορίζεται σε μικρές αποστάσεις από την πηγή, δηλαδή από το μολυσμένο φύλλο και, στον ελαιώνα, ο πολλαπλασιασμός της νόσου είναι αργός.

Ποια φύλλα είναι πιο ευαίσθητα;

Τα πιο ευαίσθητα σε μολύνσεις φύλλα είναι τα νεαρά, που έχουν τους πιο τρυφερούς και ζουμερούς ιστούς, όπου το παθογόνο, μέσω των κονιδίων, διεισδύει εύκολα και σχηματίζει αποικίες υφών αμέσως κάτω από την επιδερμίδα. Από τις υφές σχηματίζονται νέα σπόρια, τα οποία σπάζοντας την επιδερμίδα της άνω επιφάνειας των φύλλων, βγαίνουν και μολύνουν άλλα φύλλα. Αρχικά οι κηλίδες, λίγο πολύ διαδεδομένες στην επιφάνεια του φύλλου, έχουν σκούρο καφέ χρώμα λόγω της παρουσίας των κονιδίων του μύκητα, στη συνέχεια παίρνουν τυπική όψη, με ομόκεντρες χλωρωτικές περιοχές στην άνω επιφάνεια πολύ μεταβλητών διαστάσεων 5-12 mm, σε σχέση με τον χρόνο επώασης και το μέγεθος των φύλλων.

Ποια προληπτικά μέτρα πρέπει να ληφθούν;

Τα προληπτικά αγρονομικά μέτρα περιορίζουν την ανάπτυξη του μύκητα, όπως το ετήσιο κλάδεμα, που ευνοεί τον αερισμό του φυλλώματος και μειώνει τις σκιασμένες περιοχές, η βέλτιστη διαχείριση της λίπανσης, η αποφυγή περίσσειας αζώτου και η άρδευση.

Τι χειρισμούς πραγματοποιούμε από τη στιγμή που τα φύλλα έχουν μολυνθεί;

Η δράση για την καταπολέμηση του κυκλοκονίου θα πρέπει να λάβει χώρα όταν εντοπιστεί το 30 – 40% των μολυσμένων φύλλων, ειδικά μετά από 2 ή 3 ημέρες συνεχούς βροχής, υψηλής περιβαλλοντικής υγρασίας και θερμοκρασιών μεταξύ 5 και 20°C. Με βάση τη σοβαρότητα προσβολής στον ελαιώνα, είναι δυνατή η παρέμβαση με χαλκό, που έχει προληπτική λειτουργία, ή dodine, που έχει θεραπευτική λειτουργία.

Σε αυτές τις δραστικές ουσίες είναι δυνατόν να προστεθούν.

Πηγή: Αγροτών Ανάγνωσμα