Σε έναν κόσμο που το νερό γίνεται ολοένα και πιο πολύτιμο, οι ελαιοπαραγωγοί έχουν να απαντήσουν το εξής ερώτημα: πώς μπορούμε να ποτίζουμε πιο έξυπνα;
Η ελλειμματική άρδευση (deficit irrigation) δίνει μια ξεκάθαρη απάντηση:
Λιγότερο νερό, χωρίς μεγάλη απώλεια στην παραγωγή.
Είναι μια μέθοδος άρδευσης που δεν καλύπτει πλήρως τις υδατικές ανάγκες του ελαιώνα, αλλά όπου εφαρμόζουμε ελεγχόμενο υδατικό περιορισμό, χωρίς να θυσιάζουμε την ποιότητα και την οικονομική απόδοση της παραγωγής.
Μελέτες δείχνουν ότι η μέθοδος αυτή μπορεί να μειώσει την κατανάλωση νερού έως και 75%, ενώ την παραγωγή ελαιόλαδου μόλις κατά 13–20%.
Υπάρχουν δύο βασικές μορφές ελλειμματικής άρδευσης:
1. CDI – Continuous Deficit Irrigation (Συνεχής Ελλειμματική Άρδευση)
Εφαρμογή μικρής ποσότητας νερού, σταθερά σε όλη τη σεζόν. Το φυτό είναι υπό ήπιο αλλά συνεχές στρες.
2. RDI – Regulated Deficit Irrigation (Ρυθμιζόμενη Ελλειμματική Άρδευση)
Κανονικό πότισμα του φυτού στις κρίσιμες φάσεις (π.χ. άνθηση, καρπόδεση) και λιγότερο ή καθόλου σε λιγότερο ευαίσθητες περιόδους (όπως το καλοκαίρι, κατά την ωρίμανση του πυρήνα).
Σε μελέτη του 2009, και οι δύο στρατηγικές μείωσαν τη χρήση του νερού κατά περίπου 75%, όμως η RDI επέτρεψε ταχύτερη ανάκαμψη των φυτών και διατήρησε καλύτερα τη βλαστική ανάπτυξη.
Οικονομία νερού: Σημαντική εξοικονόμηση σε περιοχές με λειψυδρία.
Υψηλότερη αποδοτικότητα νερού (WUE): Παραγωγή περισσότερου λαδιού ανά κυβικό μέτρο νερού.
Περιορισμός ανεπιθύμητης βλάστησης: Μείωση αναγκών για κλάδεμα.
Διατήρηση ποιότητας: Αύξηση της περιεκτικότητα των καρπών σε έλαιο, λόγω χαμηλότερης περιεκτικότητας σε νερό.
Οι ελιές ποικιλίας Arbequina στη Νότια Ισπανία, με άρδευση RDI ή CDI, παρήγαγαν σχεδόν την ίδια ποσότητα ελαίου ανά μονάδα ακτινοβολίας, παρότι είχαν μικρότερη φυλλική επιφάνεια και περιορισμένη ανάπτυξη.
Η ελλειμματική άρδευση φαίνεται να προάγει την αποτελεσματική κατανομή των πόρων του φυτού, ενισχύοντας την παραγωγή ελαίου και περιορίζοντας τις ενεργειακές απώλειες μέσω εξατμισοδιαπνοής.
Η ελλειμματική άρδευση, ιδιαίτερα η RDI, αποτελεί βιώσιμη και οικονομικά αποδοτική λύση για τη διαχείριση του νερού στον ελαιώνα. Με τη σωστή παρακολούθηση των φαινολογικών σταδίων και των κλιματικών δεδομένων, ο παραγωγός μπορεί να πετύχει “περισσότερο με λιγότερο”.
