Ο ρυγχίτης της ελιάς (Rhynchites cribripennis) είναι ένα μικρό αλλά εξαιρετικά ζημιογόνο σκαθάρι για την ελαιοπαραγωγή.
Ανήκει στην οικογένεια Attelabidae με μήκος μόλις 5,5–6 mm, καστανό – κεραμμυδί χρώμα και χαρακτηριστικό ρύγχος.
Μπορεί να προκαλέσει σοβαρές απώλειες στους νεαρούς καρπούς, ιδιαίτερα αν δεν υπάρχει έγκαιρη αντιμετώπιση. Προσβάλλει κυρίως την ελιά και την αγριελιά, ενώ τα ενήλικα μπορούν να φάνε και από άλλα είδη της οικογένειας Oleaceae.
Ο ρυγχίτης έχει μία γενεά κάθε δύο χρόνια, με τα άτομα να διαχειμάζουν στο έδαφος είτε ως πλήρεις προνύμφες (τον πρώτο χειμώνα) είτε ως ενήλικα (το δεύτερο χειμώνα). Την άνοιξη (Απρίλιο – Μάιο), τα ενήλικα βγαίνουν από το έδαφος και περπατούν προς τα δέντρα, τρώγοντας τρυφερά φύλλα, κορυφές νέων βλαστών, αλλά και νεαρούς καρπούς.
Μεταξύ Ιουλίου και Αυγούστου πραγματοποιούν την ωοτοκία τους. Εκκολάπτουν τις προνύμφες τους μέσα σε 10 ημέρες και καταλήγουν στο ενδοκάρπιο του καρπού, φτάνοντας μέχρι το σπέρμα για την τροφή τους. Οι χαρακτηριστικές οπές στους καρπούς διαθέτουν και ένα φελλώδη ιστό. Το φθινόπωρο, εγκαταλείπουν τον καρπό και παραμένουν στο έδαφος, έως το τέλος του επόμενου θέρους – αρχές φθινοπώρου. Φτάνουν σε ενηλικίωση το χειμώνα, συμπληρώνοντας έτσι το διετή βιολογικό τους κύκλο.
Η ζημιά από τα ενήλικα άτομα του ρυγχίτη στο φύλλωμα την άνοιξη δεν είναι σημαντική, όμως η προσβολή των νεαρών καρπών είναι η πιο κρίσιμη, καθώς οδηγεί σε πρώιμη πτώση. Ο εντοπισμός συνεπώς τυχόν διαβρώσεων από το ρυγχίτη σε φύλλα την άνοιξη, αποτελεί ένδειξη ότι το δέντρο έχει ιστορικό προσβολής.
Σε δένδρα με ιστορικό προσβολής και διαβρώσεις ρυγχίτη στο φύλλωμα, προτείνεται προληπτική επέμβαση. Πραγματοποιούμε τον έλεγχο νωρίς το πρωί τινάζοντας λεπτά κλαδιά πάνω σε λευκή επιφάνεια. Η καταπολέμηση είναι απαραίτητη, όταν κατά τον έλεγχο πέφτουν περισσότερα από 3 ή 4 ενήλικα έντομα. Πρέπει να πραγματοποιούμε την επέμβαση μετά την άνθιση, έως και την έναρξη της καρπόδεσης για τις πρώιμες περιοχές.
Σύμφωνα με τον επίσημο κατάλογο εγκεκριμένων φυτοπροστατευτικών του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, η δραστική ουσία που χρησιμοποιούμε πλέον είναι η lambda-cyhalothrin. Η επέμβαση πρέπει να είναι στοχευμένη, ακολουθώντας τις οδηγίες του σκευάσματος και λαμβάνοντας υπόψη τις ημερομηνίες συγκομιδής.
