Πλημμυρίζουν οι αγορές με τυνησιακό ελαιόλαδο

Πιέσεις στις τιμές και φόβοι κερδοσκοπίας

3 Απριλίου 2025

Το ελαιόλαδο που εισάγεται από την Τυνησία σε ολοένα αυξανόμενες ποσότητες προκαλεί ανησυχία στους αγρότες της Ευρώπης και ιδίως της Ιταλίας, με τις οργανώσεις του κλάδου να προειδοποιούν για κινδύνους νοθείας, κερδοσκοπίας και πτώσης των τιμών εις βάρος των παραγωγών. Οι τελευταίες εκθέσεις από το Εθνικό Παρατηρητήριο Γεωργίας της Τυνησίας (Ongri) υπογραμμίζουν τη ραγδαία αύξηση των εξαγωγών προς την ΕΕ, γεγονός που πυροδοτεί αλυσιδωτές συνέπειες στην ευρωπαϊκή αγορά ελαιόλαδου.

Κατακόρυφη άνοδος των τυνησιακών εξαγωγών

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ongri, η Τυνησία εξήγαγε 132.200 τόνους ελαιόλαδου προς την ΕΕ από την έναρξη της φετινής εκστρατείας μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου 2025, καταγράφοντας αύξηση 40,8% σε σύγκριση με την προηγούμενη περίοδο. Περίπου το 59,4% των εξαγωγών πηγαίνει στην ευρωπαϊκή αγορά, ενώ ακολουθούν οι ΗΠΑ (24%) και χώρες της Αφρικής (9,5%).

Κύριοι εισαγωγείς
- Ιταλία: Πρώτη στη λίστα με ποσοστό 31,4% των τυνησιακών εξαγωγών ελαιολάδου.
- Ισπανία: Ακολουθεί με 24%
- Ηνωμένες Πολιτείες: 19,4%
Χαμηλές τιμές
- Το Φεβρουάριο του 2025, η μέση τιμή του τυνησιακού ελαιολάδου σημείωσε πτώση κατά 54,9% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους, κυμαινόμενη από 2,57 έως 5,60 ευρώ/κιλό.
- Το 89,8% των εξαγωγών αφορά χύμα ελαιόλαδο, με μόλις 10,2% σε συσκευασίες.

Αντιδράσεις στην Ιταλία και την Ευρώπη

Κίνδυνοι νοθείας και απάτης
- Η ιταλική αγροτική οργάνωση Coldiretti υπογραμμίζει ότι το ελαιόλαδο εκτός ΕΕ μπορεί να διακινδυνεύσει παραπλάνηση καταναλωτών (branding τύπου «Made in Italy»), αλλά και πτώση τιμών των ιταλικών ποιοτικών προϊόντων.
- Σε πολλές περιπτώσεις, δεν υπάρχει επαρκής επαλήθευση της χώρας προέλευσης, επιτρέποντας ελληνοποιήσεις, ιταλοποιήσεις ή γενικότερη εξαπάτηση στις ετικέτες.
Εμπορικές συμφωνίες με Τυνησία
- Η ΕΕ έχει συμφωνήσει ότι από 1ης Ιανουαρίου έως 31ης Δεκεμβρίου επιτρέπεται αδασμολόγητη εισαγωγή έως 56.700 τόνων παρθένου ελαιολάδου από την Τυνησία.
- Αυτή η “δέσμευση” στοχεύει στην ενίσχυση της τυνησιακής οικονομίας, αλλά προκαλεί πιέσεις στους Ευρωπαίους παραγωγούς.
«Πλημμύρα» φθηνού ελαιόλαδου
- Με δεδομένο ότι αρκετές ευρωπαϊκές χώρες σημείωσαν χαμηλές φετινές παραγωγές (π.χ. Ισπανία, Ιταλία), υπάρχει ζήτηση σε χώρες εκτός ΕΕ, όπως η Τυνησία, η οποία αναπληρώνει το κενό.
- Η σχετική «αφθονία» σε εισαγωγές και η διαφορά στο κόστος παραγωγής οδηγεί σε καλύτερες τιμές για τους εισαγωγείς, αλλά δυσκολεύει τον ανταγωνισμό των ευρωπαϊκών προϊόντων.

Αντιδράσεις στην Ιταλία και την Ευρώπη

“Made in Italy” και νοθεία
- Η Coldiretti καταγγέλλει πως εισαγόμενο λάδι αναμειγνύεται με εγχώριο και διεισδύει στην αγορά σαν 100% ιταλικό. Η δηλωμένη προέλευση συχνά επηρεάζει τις αγοραστικές αποφάσεις και την τιμή πώλησης.
Κενά στους ελέγχους προέλευσης
- Παρά τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς για υποχρεωτική σήμανση, δεν υπάρχει επίσημη “ιχνηλατήσιμη” μέθοδος για την επαλήθευση των πληροφοριών στις ετικέτες. Έτσι, το ελαιόλαδο παραμένει σε κίνδυνο απάτης.
Πρόταση για Ηλεκτρονικό Μητρώο
- Η ιταλική πλευρά προτείνει τη δημιουργία ενός Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ηλεκτρονικού Μητρώου, ανάλογου με το SIAN (ιταλικό σύστημα), ώστε να υπάρχει κεντρικός έλεγχος στις πραγματικές ποσότητες και την προέλευσή τους.

Επιπτώσεις στις τιμές και τις ευρωπαϊκές καλλιέργειες

Πτώση τιμών
- Η αυξημένη διαθεσιμότητα «φθηνότερου» τυνησιακού ελαιολάδου μπορεί να συμπιέσει τις τιμές του ευρωπαϊκού εξαιρετικά παρθένου, ιδίως αν δεν υπάρχει συνοδεία έντονων ελεγκτικών μέτρων.
- Οι παραγωγοί φοβούνται ότι η αλλαγή των τιμών απειλεί άμεσα το εισόδημά τους.
Αθέμιτος ανταγωνισμός
- Πολύ διαφορετικό κόστος παραγωγής και πρότυπα ποιότητας δημιουργούν δυσκολία στους Ευρωπαίους ελαιοπαραγωγούς να συναγωνιστούν το τυνησιακό λάδι στην ίδια κατηγορία τιμής.
- Σε περιπτώσεις νοθείας, οι καταναλωτές πληρώνουν για «εξαιρετικό παρθένο Ιταλίας», το οποίο μπορεί να είναι αναμειγμένο με ξένο λάδι.
Πιθανές λύσεις
- Θέσπιση περισσότερων ελέγχων, υψηλότερων ποινών για περιπτώσεις ψευδούς σήμανσης και ηλεκτρονική ιχνηλασιμότητα.
- Ενημέρωση καταναλωτών για τις διαφοροποιήσεις ποιότητας και γεωγραφικής ένδειξης.

Εν κατακλείδι

Η εισαγωγή μεγάλων ποσοτήτων τυνησιακού ελαιόλαδου εντός ΕΕ, ιδιαίτερα στην Ιταλία, τροφοδοτεί συζητήσεις γύρω από την ασφάλεια και αυθεντικότητα του προϊόντος, όπως και για την οικονομική βιωσιμότητα των ευρωπαϊκών ελαιοπαραγωγών. Ενώ οι συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου στοχεύουν στη στήριξη οικονομιών όπως η Τυνησία, η απουσία ενός αυστηρότερου μηχανισμού επαλήθευσης προέλευσης ενισχύει τον κίνδυνο απάτης και αθέμιτου ανταγωνισμού.

Για την προστασία των καταναλωτών αλλά και των παραγωγών, απαιτούνται συνεργασίες σε ευρωπαϊκό επίπεδο, συντονισμένοι έλεγχοι και διαφάνεια στην εφοδιαστική αλυσίδα του ελαιόλαδου. Μόνο έτσι θα διατηρήσουμε την ποιότητα και τη φήμη του ευρωπαϊκού έξτρα παρθένου ελαιόλαδου, προσφέροντας παράλληλα σταθερές συνθήκες ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά.

Πηγή: e-agrotis.gr