Μελιτζάνα, το αγαπημένο κηπευτικό του καλοκαιριού! Η μελιτζάνα αποτελεί ένα από τα βασικά συστατικά της μεσογειακής κουζίνας που απολαμβάνουμε σε μοναδικές καλοκαιρινές συνταγές, από τον διάσημο στα πέρατα της γης μουσακά, μέχρι τα υπέροχα παπουτσάκια και το μικρασιατικό ιμάμ μπαϊλντί. Η μελιτζάνα είναι ένα λαχανικό με υψηλή διατροφική αξία που περιέχει πλήθος αντιοξειδωτικών ουσιών και βιταμινών. Μπορούμε να φυτέψουμε μελιτζάνες στον κήπο, καθώς και σε γλάστρα στο μπαλκόνι, χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία και να τις απολαμβάνουμε φρέσκιες και λαχταριστές στην κουζίνα μας.
Η μελιτζάνα τρώγεται κυρίως ψητή ή τηγανητή και αποφεύγουμε να την τρώμε ωμή, λόγω της πικρής γεύσης της, καθώς και της σολανίνης, μιας τοξικής ουσίας που περιέχει, ειδικά όταν συγκομίζεται πρόωρα. Ας δούμε αναλυτικά ποιες ποικιλίες μπορούμε να φυτέψουμε και τι φροντίδα χρειάζονται για να απολαμβάνουμε τις πιο νόστιμες μελιτζάνες από τον κήπο στην κουζίνα μας.
Υπάρχουν πολλές γνωστές ποικιλίες και υβρίδια μελιτζάνας που μπορούμε να καλλιεργήσουμε στον κήπο και σε γλάστρα στο μπαλκόνι μας. Είναι σημαντικό να επιλέγουμε ποικιλίες μελιτζάνας από δικό μας σπόρο που διατηρούμε, ώστε να γνωρίζουμε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε ποικιλίας και πώς προσαρμόζεται στις συνθήκες της περιοχής μας.
Από τις παραδοσιακές και ντόπιες ποικιλίες μελιτζάνας, ξεχωρίζουμε την ποικιλία μελιτζάνας Λαγκαδά με τους μακρόστενους μωβ καρπούς, τη μωβ φλάσκα μελιτζάνα που χρησιμοποιείται στα γεμιστά, καθώς και τη μελιτζάνα δάκρυ με το χαρακτηριστικό σχήμα. Ξεχωριστή και ιδιαίτερα δημοφιλής είναι επίσης η δίχρωμη τσακώνικη μελιτζάνα με τις άσπρες και μωβ ρίγες που δεν πικρίζει στη γεύση, καθώς και η μελιτζάνα της Σαντορίνης, με τον εντυπωσιακό λευκό στρογγυλό καρπό και τη χαρακτηριστική γλυκιά γεύση.
Η μελιτζάνα είναι πιο θερμόφιλη καλλιέργεια από την ντομάτα και την πιπεριά και πολύ πιο ευαίσθητη στις χαμηλές θερμοκρασίες. Η φύτευση της μελιτζάνας γίνεται από τον Απρίλιο και μετά, την περίοδο που η θερμοκρασία έχει ανέβει αισθητά. Η μελιτζάνα αναπτύσσεται σε αφράτα γόνιμα εδάφη που διαθέτουν καλή αποστράγγιση για να απομακρύνεται το περιττό νερό. Κατά την προετοιμασία του εδάφους για καλλιέργεια και πριν τη φύτευση της μελιτζάνας, οργώνουμε τον κήπο και ενσωματώνουμε αρκετή οργανική ουσία μέσα στους λάκκους φύτευσης σε μορφή κομπόστ και χωνεμένης κοπριάς, καθώς και πλήρες βιολογικό λίπασμα, ώστε να δημιουργήσουμε το ιδανικό περιβάλλον για να αναπτυχθούν τα φυτά μελιτζανιάς.
Ο πολλαπλασιασμός της μελιτζάνας γίνεται, κυρίως, με σπόρο κι αν θέλουμε να φυτέψουμε τα δικά μας φυτά θα χρειαστεί να φτιάξουμε σπορείο στα τέλη του χειμώνα. Ο σπόρος της μελιτζάνας αργεί να φυτρώσει και χρειάζεται τουλάχιστον 2 βδομάδες για να βλαστήσει σε ιδανικές συνθήκες θερμοκρασίας 20°C και σχετικής υγρασίας, καθώς και άλλες 5 εβδομάδες για να είναι έτοιμο το καινούριο φυτό μελιτζάνας για μεταφύτευση.
Σχετικά με τις αποστάσεις φύτευσης, αποφεύγουμε να φυτεύουμε πυκνά τις μελιτζάνες για να επιτύγχουμε καλύτερο αερισμό των φυτών, περιορισμό ανάπτυξης μυκητολογικών ασθενειών, καθώς και την βελτίωση της παραγωγής. Κατάλληλες αποστάσεις φύτευσης για την καλλιέργεια της μελιτζάνας είναι 50–60 εκατοστά μεταξύ των φυτών και 80–120 εκατοστά μεταξύ των γραμμών φύτευσης.
Η καλλιέργεια μελιτζάνας έχει σημαντικές ανάγκες σε νερό και απαιτεί τακτικό πότισμα για να μπορέσει να είναι αποδοτική και να μας δώσει ποιοτικούς καρπούς σε μεγάλη ποσότητα. Ποτίζουμε δύο φορές την εβδομάδα τις μελιτζάνες την εποχή της άνοιξης και κάθε 2 μέρες την ζεστή περίοδο του καλοκαιριού. Όπως ισχύει γενικότερα για το πότισμα των λαχανικών, κατάλληλο σύστημα ποτίσματος είναι το σύστημα των σωλήνων με σταγόνες που μας προσφέρει αποτελεσματικότερο και πιο οικονομικό πότισμα, καθώς επίσης περιορίζει την ανάπτυξη ανεπιθύμητων αγριόχορτων (ζιζάνια) κατά την καλλιέργεια μελιτζάνας.
Πρέπει να γνωρίζουμε ότι κατά την περίοδο ανθοφορίας της μελιτζάνας, η έλλειψη νερού μπορεί να προκαλέσει πτώση των ανθέων και μείωση της παραγωγής. Στο στάδιο της καρποφορίας, η καλλιέργεια μελιτζάνας χρειάζεται συνεχές πότισμα, ειδικά τους ζεστούς καλοκαιρινούς μήνες, για να αποφύγουμε τον σχηματισμό καρπών με πικρή γεύση.
H καλλιέργεια μελιτζάνας έχει αρκετές ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά για να ευδοκιμήσει και χρειάζεται απαραίτητα λίπανση. Για να απολαύσουμε γλυκές μελιτζάνες, προσθέτουμε κάθε 3-4 βδομάδες πλήρες βιολογικό λίπασμα ενισχυμένο σε κάλιο που βοηθά στην παραγωγή ποιοτικών και γευστικών καρπών ώστε να μην πικρίζουν. Επίσης, η έλλειψη ασβεστίου στη μελιτζάνα είναι αρκετά συνηθισμένη, όπως και στην πιπεριά και την τομάτα, και μπορεί να προκαλέσει το φαινόμενο της ξηράς κορυφής, κατά το οποίο μαυρίζουν στις άκρες οι καρποί και δεν ωριμάζουν κανονικά.
Ο τετράνυχος αποτελεί τον σημαντικότερο εχθρό της καλλιέργειας της μελιτζάνας. Μόλις αρχίζουν να ανεβαίνουν οι θερμοκρασίες μέσα στο καλοκαίρι, ο τετράνυχος παραμονεύει προσβάλλοντας τα φύλλα και τους καρπούς της μελιτζάνας. Η μελιτζάνα προσβάλλεται, επίσης, από τα έντομα της μελίγκρας, του θρίπα και του αλευρώδη, καθώς και από τη μυκητολογική ασθένεια του ωιδίου. Χρησιμοποιούμε θειάφι και θειοχαλκίνη για την οικολογική αντιμετώπιση του τετράνυχου και των μυκητολογικών ασθενειών της μελιτζάνας, ενώ για την προστασία από τα έντομα, μπορούμε να προμηθευτούμε βιολογικό σκεύασμα σαπώνων αλάτων καλίου και φυσική πυρεθρίνη από γεωπονικά καταστήματα με τα οποία ψεκάζουμε τα φυτά της μελιτζάνας κάθε 2 βδομάδες φτιάχνουμε δικά μας οικολογικά σκευάσματα με φυσικά υλικά που έχουμε στο σπίτι μας όπως σκόρδο, κρεμμύδι, πράσινο σαπούνι και οινόπνευμα. Εναλλακτικά.
Η συγκομιδή της μελιτζάνας, ανάλογα την ποικιλία και τις καιρικές συνθήκες, γίνεται περίπου 2,5 μήνες μετά τη μεταφύτευση στον κήπο μας. Συλλέγουμε τους καρπούς της μελιτζάνας σε στάδιο που δεν έχουν ωριμάσει πλήρως, δηλαδή όταν διαθέτουν σφιχτή σάρκα και γυαλιστερό μωβ χρώμα. Κατά τη συγκομιδή, κόβουμε τον καρπό της μελιτζάνας με τμήμα του ποδίσκου για να έχουμε καλύτερη συντήρηση μέχρι να τον καταναλώσουμε. Η καρπός της μελιτζάνας δεν διατηρείται για μεγάλο διάστημα εκτός ψυγείου και πρέπει να καταναλωθεί σχετικά άμεσα. Αν φυλαχθεί για συντήρηση στο ψυγείο, η ποιότητα του καρπού της μελιτζάνας υποβαθμίζεται σχετικά γρήγορα, λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών του ψυγείου.
Η υπαίθρια καλλιέργεια μελιτζάνας, είτε στον κήπο είτε σε γλάστρα στο μπαλκόνι, δεν έχει ανάγκη από κλάδεμα σε αντίθεση με τις ποικιλίες μελιτζάνας που είναι για θερμοκηπιακή καλλιέργεια. Για την καλύτερη στήριξη των φυτών μελιτζάνας, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ένα απλό καλάμι ύψους ενός μέτρου πάνω στο οποίο θα δεθεί ο κεντρικός βλαστός της μελιτζάνας.
Πηγή: mistikakipou.gr
