Τα τζιτζικάκια εμφανίστηκαν στην Κρήτη τη δεκαετία του 1980. Είναι έντομα δευτερεύουσας σημασίας. Η μετάπτωσή τους σε εχθρό κύριας σημασίας οφείλεται σε διατάραξη της βιολογικής ισορροπίας στο οικοσύστημα του αμπελιού λόγω αλόγιστης χρήσης φυτοφαρμάκων και φυτοπροστατευτικών.
Προσβάλλει πολλά φυτικά είδη (πολυφάγο), αλλά δείχνει ιδιαίτερη προτίμηση στο αμπέλι.
Διαχειμάζει για μεγάλο διάστημα σαν τέλειο έντομο σε διάφορα φυτά (κωνοφόρα, κυπαρίσσι, κισσός, καλάμια, δαμασκηνιά, μηλιά, δρυς, βάτα, φασολιά, λιγκούστρα κλπ.).
Συμπληρώνει 3 – 4 γενιές το χρόνο. Ο βιολογικός του κύκλος εξαρτάται από τη θερμοκρασία.
Είναι είδος μεταναστευτικό. Με τη βοήθεια του ανέμου αλλάζει περιοχές ταχύτατα. Το γεγονός αυτό δυσκολεύει την εκτίμηση των πληθυσμών του σε ένα αμπέλι, ενώ συγκεντρώνεται περισσότερο στην περιφέρεια των αμπελώνων.
Τέλειο έντομο: Είναι έντομο μικρό (3 – 4 χλστ) αλλά μοιάζει μεγαλύτερο λόγω των φτερών που προεξέχουν. Μοιάζει με μικρό τζιτζίκι, γι’ αυτό οι αμπελουργοί το ονόμασαν αυθόρμητα “τζιτζικάκι”. Έχει χρώμα πράσινο με διαφανή φτερά. Διανύει μεγάλες αποστάσεις με τον άνεμο.
Αυγό: Γεννά 20 – 60 αυγά (λευκά, υαλώδη). Δεν είναι ορατά, επειδή τα βάζει μέσα στους ιστούς των νεαρών φύλλων, κατά μήκος των κεντρικών νευρώσεων.
Ατελή στάδια (νύμφες): έχουν μήκος 1 – 3 χιλ. και μένουν στην κάτω επιφάνεια των ώριμων φύλλων. Κινούνται γρήγορα με χαρακτηριστική πλάγια κίνηση (όπως τα καβούρια). Το χρώμα τους είναι συνήθως ανοικτό πράσινο και αφήνουν λευκές εκδύσεις. Η καταμέτρησή τους στις δειγματοληψίες είναι γρήγορη, καθώς ο εντοπισμός τους είναι εύκολος.
Η τροφική του δραστηριότητα προκαλεί ζημιές. Απομυζά τους χυμούς, καταστρέφει τα κύτταρα με το τοξικό του σάλιο και προξενεί βλάβες στο αγωγό σύστημα που εφοδιάζει τα φύλλα με θρεπτικά στοιχεία.
Τα πρώτα συμπτώματα εκδηλώνονται στα φύλλα της ακραίας βλάστησης, αλλά είναι εντονότερα στα αναπτυγμένα φύλλα.
Προκαλεί περιφερειακό μεταχρωματισμό του ελάσματος, με εξάπλωση στις μεσονεύριες περιοχές (ανοικτοκίτρινος στις λευκές ποικιλίες και κοκκινωπός στις ερυθρές).
Τα φύλλα καρουλιάζουν, κατσαρώνουν και μοιάζουν με καψαλισμένα.
Αυτό περιορίζει τη φωτοσυνθετική ικανότητα του φυτού. Οι βλαστοί δεν αναπτύσσονται κανονικά και παραμορφώνονται.
Σε περιπτώσεις έντονης προσβολής, η ξυλοποίηση των κληματίδων είναι ατελής, ενώ τα σταφύλια ωριμάζουν δύσκολα με επιπτώσεις στην παραγωγή.
Έχει πολλούς φυσικούς εχθρούς που ελέγχουν ικανοποιητικά τους πληθυσμούς του, ενώ αναπτύσσει εύκολα ανθεκτικότητα στα φυτοφάρμακα. Έτσι η χρήση εντομοκτόνων στο αμπέλι πρέπει να είναι η απολύτως αναγκαία.
Η αντιμετώπιση στοχεύει στα νεαρά στάδια (νύμφες), υπολογίζοντας τους χρόνους αντιμετώπισης με κίτρινες κολλητικές παγίδες, αλλά κυρίως με δειγματοληψίες.
Στις χρωμοπαγίδες καταγράφουμε τις συλλήψεις των τέλειων εντόμων (πτερωτά). Συνήθως πραγματοποιούμε την αντιμετώπιση χρονικά 2-3 εβδομάδες περίπου μετά το μέγιστο των συλλήψεων στις χρωμοπαγίδες, με όριο επιζημιότητας τα 200 – 250 άτομα ανά εβδομάδα ή τις συνεχόμενες αυξημένες εβδομαδιαίες συλλήψεις.
Στις δειγματοληψίες ελέγχουμε κάθε φορά 50-100 φύλλα, 1 φύλλο ανά πρέμνο. Πραγματοποιούμε τον έλεγχο σε φύλλα στο μέσο του βλαστού, έως και δυο φύλλα πριν την κορυφή. Μετράμε τις νύμφες (άπτερα άτομα) που υπάρχουν στην κάτω επιφάνεια τους. Το όριο επιζημιότητας που δικαιολογεί διαχείριση των πληθυσμών είναι 50 – 100 άτομα στα 100 φύλλα.
Πηγή: Αγροτών Ανάγνωσμα
