Η Παγκόσμια Ημέρα Ξινόμαυρου (International Xinomavro Day) καθιερώθηκε το 2019 με πρωτοβουλία των «Οινοποιών Βορείου Ελλάδος» και γιορτάζεται έκτοτε κάθε χρόνο την 1η Νοεμβρίου, ημερομηνία που ολοκληρώνεται κατά προσέγγιση ο τρύγος της οινικής αυτής ποικιλίας. Στο πλαίσιο αυτό, οι οινοποιοί της συγκεκριμένης ποικιλίας προσκαλούν τους επαγγελματίες στο χώρο της εστίασης και εμπορίας οίνου, καθώς και τους καταναλωτές, να γευτούν ειδικά τις παραλλαγές του Ξινόμαυρου: ερυθρό, ροζέ, λευκό (blanc de noir), ή ακόμη και orange, νεαρό ή παλαιωμένο, ξηρό ή ημίξηρο, αφρώδες, ημιαφρώδες, γλυκό ή, ως αμπελοοινικό απόσταγμα.
Η ποικιλία ξινόμαυρο, μαζί με την ποικιλία Αγιωργίτικο θεωρούνται οι ευγενέστερες ερυθρές ελληνικές ποικιλίες. Είναι εξαιρετικά πολύτιμη για την οινοποιία της Βόρειας Ελλάδας. Έχει έντονο χρώμα, υψηλή οξύτητα και πλούσιο άρωμα. Τα χαρακτηριστικά των κρασιών που δίνει το ξινόμαυρο βελτιώνονται με την πάροδο του χρόνου, επιδέχονται δηλαδή παλαίωσης.
Το Ξινόμαυρο παίρνει το όνομά του από τις λέξεις ξινό και μαύρο. Κι αν το ξινό, ως χαρακτηρισμός, είναι αρκετά ταιριαστό, αφού το κρασί που παράγεται έχει υψηλή οξύτητα, στην περίπτωση του μαύρου, ο προσδιορισμός δεν είναι και τόσο πετυχημένος. καθώς στην πραγματικότητα, οι ρώγες του δεν είναι τόσο σκούρες, ενώ το χρώμα του, που προκύπτει χωρίς παλαίωση, είναι κυρίως ρουμπινί. Γενικά όμως, το συγκεκριμένο σταφύλι δεν υπακούει σε κανόνες και είναι αρκετά δύστροπο και απαιτητικό. Δεν μπορεί τα φτωχά εδάφη, είναι πολύ ευαίσθητο στις ασθένειες της αμπέλου, χρειάζεται πολλές και συχνές καλλιεργητικές φροντίδες και λειτουργεί καλύτερα σε χαμηλές στρεμματικές αποδόσεις. Και υπάρχει και συνέχεια, αφού έχει την ίδια ανάγκη για προσοχή τόσο κατά την οινοποίηση όσο και στην παλαίωση. Το αποτέλεσμα, όμως, δικαιώνει όλες τις ιδιοτροπίες του.
Τέσσερις είναι οι ζώνες παραγωγής οίνων Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) της ποικιλίας Ξινόμαυρο. Στη Νάουσα και στο Αμύνταιο τη συναντάμε μονοποικιλιακή, ενώ στη Γουμένισσα σε χαρμάνι μαζί με την ποικιλία Νεγκόσκα σε ένα μικρό ποσοστό, και στη Ραψάνη, μαζί με τις ποικιλίες Κρασάτο και Σταυρωτό ισομερώς.
Επιπλέον, ως οίνο με τον χαρακτηρισμό Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη, (ΠΓΕ) συναντάμε το Ξινόμαυρο σε μικρές περιοχές όπως η Επανομή, το Βελβεντό, η Σιάτιστα και τα Μετέωρα, σε περιφερειακές ενότητες όπως η Θεσσαλονίκη, το Άγιον Όρος, η Πέλλα, η Καστοριά, η Ημαθία, η Πιερία και η Μαγνησία, καθώς και στα γεωγραφικά διαμερίσματα Μακεδονίας και Θεσσαλίας.
«Αυτό που κάνει το Ξινόμαυρο τόσο συναρπαστικό είναι πως μοιάζει λίγο με νόθο γιο του Nebbiolo και του Pinot Noir κι αυτές οι δύο ποικιλίες είναι υπεύθυνες για μερικά από τα πιο περιζήτητα και πιο ακριβά κρασιά στον κόσμο, όπως το Barolo και το Burgundy, ταυτόχρονα όμως (το Ξινόμαυρο) αντιπροσωπεύει πολύ καλύτερη αξία (ποιότητας-τιμής)»: η δήλωση αυτή, που φιλοξενείται σε άρθρο μιας από τις πιο επιδραστικές ψηφιακές πλατφόρμες παγκοσμίως για τη βιομηχανία των ποτών, τη «The Buyer», δεν ανήκει σε κάποιον οινοπαραγωγό της Νάουσας που θέλει να… παινέψει το σπίτι του, αλλά στον Στιβ Ντάνιελ, επικεφαλής αγοραστή οίνων στη βρετανική Hallgarten & Novum Wines, σύμφωνα με τον οποίο οι πωλήσεις όλων των ξινόμαυρων στο χαρτοφυλάκιο της εταιρείας γνώρισαν το 2018 διψήφιο ποσοστό ανάπτυξης.
Παράλληλα, στην ίδια πλατφόρμα, ο εξειδικευμένος αρθρογράφος Τζάστιν Κέι, χαρακτηρίζει το Ξινόμαυρο ως την ποικιλία που μπορεί να παίξει το ρόλο του… «Χ factor» στην αναγέννηση της ελληνικής βιομηχανίας οίνου. Εκτός των άλλων, επισημαίνει μάλιστα πως, ενώ ο χαρακτήρας του Ξινόμαυρου είναι τέτοιος που θα μπορούσε να κερδίσει τους λάτρεις του Pinot Noir και του Nebbiolo, κατά τη γνώμη του, οι μαλακές -σε γενικές γραμμές- τανίνες και οι -κάποιες φορές- αξέχαστες γεύσεις αυτής της ποικιλίας, της δίνουν μια απήχηση, που θα μπορούσε να την πάει ακόμα πιο μακριά σε δημοτικότητα.
Η υψηλή ποιότητα των κρασιών από Ξινόμαυρο και η συγκριτικά χαμηλή τιμή τους, έχουν «κερδίσει» οπαδούς και στο εξωτερικό. Κι αν μέχρι πριν από λίγα χρόνια τα ελληνικά κόκκινα κρασιά ήταν ελάχιστα γνωστά εκτός των συνόρων της Ελλάδας (αφήνοντας την εξαγωγική πρωτοκαθεδρία στα λευκά, όπως το Ασύρτικο και τη Μαλαγουζιά), σήμερα το Ξινόμαυρο έχει αποκτήσει και «παρατσούκλι» στις ΗΠΑ. Κάποιοι το αποκαλούν «το Barolo του φτωχού» χάρη στην πολύ καλή τιμή του, σε σχέση με την υψηλή ποιότητά του (η τιμή ενός Barolo μπορεί να αρχίσει από περίπου 20 στερλίνες και να ξεπεράσει τις 200 ή σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και τις 650).
© SanSimera.gr
Εδώ, διάθεση να έχουμε για δοκιμές και πειράματα. Τα νεαρά Ξινόμαυρα ταιριάζουν απίστευτα με μια μακαρονάδα με κόκκινη σάλτσα, με φασολάδα, με μπάμιες και γενικά με όλα τα λαδερά. Τα ώριμα Ξινόμαυρα είναι ό,τι πρέπει για κρεατοφαγία, αφού οι πλούσιες τανίνες τους δένουν αμέσως με το αρνί, το μοσχάρι, τα χωριάτικα λουκάνικα, το κυνήγι, αλλά και μερακλίδικες επιλογές σαν το κοντοσούβλι και το κοκορέτσι. Τα ροζέ είναι πιο λεπτεπίλεπτα και ταιριάζουν περισσότερο με γλυκόξινα πιάτα, με ζυμαρικά που έχουν θαλασσινά, με κρεατόπιτες, αλλά και ελαφριά κίτρινα τυριά και πίτσα. Τέλος, τα αφρώδη είναι εξαιρετικά για όστρακα, σούσι, σαλάτες ή για το τέλος του δείπνου, με μια τάρτα φράουλας.
