Οι φυτικές ορμόνες είναι χημικές ουσίες οι οποίες χρησιμοποιούνται από το φυτό και τα φυτικά κύτταρα για την επικοινωνία, το συντονισμό και την ανάπτυξη των κυττάρων. Η φυσικά παραγόμενες χημικές αυτές ουσίες ελέγχουν πολλές πτυχές αναπτυξής των φυτών, από το μεσογονάτιο διάστημα, το ύψος του φυτού και κλαδιών των δέντρων, μέχρι και τον προγραμματισμένο θάνατο ή την γήρανση των ετήσιων φυτών. Στο φυτό απαντώνται 5 κύριες κατηγορίες φυτικών ορμονών (Αυξίνες, γιββερελίνες, κυτοκινίνες, Αμπσισικό οξύ, Αιθυλένιο, Σαλικιλικό οξύ, κ.α.)
Οι αυξίνες είναι μια κατηγορία φυτικών ορμονών υπεύθυνες για διάφορες πτυχές της ανάπτυξης του φυτού. Σε κυτταρικό επίπεδο επηρεάζουν την ανάπτυξη και την επιμήκυνση, επομένως παράγονται κυρίως σε μέρη του φυτού όπου αναπτύσσονται ενεργά, όπως για παράδειγμα στην κορυφή ενός φυτού. Η αυξίνη ακολουθεί καθοδική κίνηση μέσα στο φυτό γι’ αυτό και η συγκέντρωση της ορμόνης μειώνεται από την κορυφή του φυτού προς τις ρίζες. Είναι η μοναδική κατηγορία ορμονών που ακολουθούν αυτήν την πορεία μέσα στο φυτό. Ως αποτέλεσμα της ιδιότητας αυτής η αυξίνη καθορίζει το σχήμα του φυτού μέσα στο περιβάλλον που αναπτύσσεται αντιδρώντας με την ηλιακή ακτινοβολία και την βαρύτητα προσδίδοντας στο φυτό της γνωστές φυτικές ιδιότητες του γεωτροπισμού και φωτοτροπισμού.
Σε μοριακό επίπεδο όλες οι αυξίνες είναι χημικές ουσίες με ένα αρωματικό δακτύλιο και μια καρβοξυλομάδα (-COOH). Υπάρχουν 5 φυσικές ενδογενείς αυξίνες στα φυτά. Η πιο σημαντική αυξίνη είναι το ινδολυλ – οξικό- οξύ (ΙΑΑ) που παράγεται κάτω από τους ενεργά αυξανόμενους βλαστούς, τα νεαρά φύλλα, και στα εμβρυόφυτα. Τα φυτά μπορούν να συνθέσουν την ορμόνη ΙΑΑ με διάφορες ανεξάρτητες βιοσυνθετικές οδούς. Άλλες γνωστές αυξίνες είναι οι 4-CI-IAA, Φαινυλαιθανικό οξύ, ΙΒΑ, ΙPA. Εκτός από τις φυσικα παραγόμενες αυξίνες υπάρχουν και οι συνθετικές αυξίνες, κάποιες από τις οποίες χρησιμοποιούνται και σαν ζιζανιοκτόνα. Τέτοιες συνθετικές αυξίνες είναι οι 2,4 -D και το 2,4,5 -Τ. Φυτοπροστατευτικά σκευάσματα που προέρχονται από την συνθετική αυξίνη 2,4 -D κυκλοφορούν μέχρι και σήμερα στο εμπόριο, αντίθετα η νομοθεσία απαγορεύει την χρήση φυτοπροστατευτικού σκευάσματος που να περιέχει την συνθετική αυξίνη 2,4,5 – Τ. Τέλος στο εμπόριο κυκλοφορούν σκευάσματα που προάγουν την ριζοβολία και πολλά από αυτά περιέχουν αυξίνες όπως την συνθετική αυξίνη 1 – ναφθαλενοξικό οξυ (ΝΑΑ) και την φυσική αυξίνη ινδολο-3 βουτυρικό- οξυ (ΙΒΑ)
Ο ρόλος των αυξινών μέσα στο φυτό συνοψίζεται:
Λογοθέτης Δημήτρης
