Κάθε χρόνο, χιλιάδες αγρότες υποβάλλουν τις δηλώσεις τους στο πλαίσιο του ΟΣΔΕ, για να εξασφαλίσουν τις ενισχύσεις της ΚΑΠ.
Όμως, μια σημαντική φάση αυτής της διαδικασίας, που συχνά προκαλεί ανησυχία ή ερωτήματα, είναι ο έλεγχος από τον ΟΠΕΚΕΠΕ.
Πότε γίνεται, γιατί και τι πρέπει να κάνει ο παραγωγός;
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ πραγματοποιεί ελέγχους στο πλαίσιο της υποχρεωτικής εποπτείας για την ορθή καταβολή των ενισχύσεων. Οι έλεγχοι αυτοί αποσκοπούν στην επιβεβαίωση της ακρίβειας των δηλώσεων του παραγωγού και μπορούν να γίνουν είτε δειγματοληπτικά, με βάση στατιστικά μοντέλα και γεωγραφική κατανομή, είτε κατόπιν ένδειξης ή καταγγελίας, σε περίπτωση που προκύπτουν ασυμφωνίες στα δεδομένα.
Παράλληλα, ο ΟΠΕΚΕΠΕ διενεργεί διασταυρωτικούς ελέγχους μέσω ψηφιακών συστημάτων, καθώς και αυτοματοποιημένους γεωχωρικούς ελέγχους, όπως η ανάλυση δορυφορικών εικόνων. Έπειτα, ειδοποιεί για έλεγχο είτε τηλεφωνικά είτε με επίσημη πρόσκληση μέσω των ΚΥΔ.
Οι έλεγχοι που εφαρμόζει ο ΟΠΕΚΕΠΕ ανήκουν σε διάφορες κατηγορίες, ανάλογα με τη φύση και το σκοπό τους.
Οι παραγωγοί που συνεργάζονται με πιστοποιημένα Κέντρα Υποδοχής Δηλώσεων (ΚΥΔ), έχουν στη διάθεσή τους πολύτιμη υποστήριξη κατά τη διάρκεια της διαδικασίας ελέγχου.
Το ΚΥΔ μπορεί να ειδοποιήσει έγκαιρα τον παραγωγό για τον προγραμματισμένο έλεγχο, να τον βοηθήσει στη συλλογή και την τακτοποίηση όλων των απαιτούμενων δικαιολογητικών, καθώς και να παραστεί στον έλεγχο, εφόσον υπάρχει σχετική εξουσιοδότηση, προκειμένου να υποστηρίξει το φάκελο. Η συνεργασία με έμπειρους χειριστές δηλώσεων μειώνει τον κίνδυνο σφαλμάτων ή παραλείψεων και συμβάλλει καθοριστικά στη θετική έκβαση της διαδικασίας.
Μόλις λάβει ειδοποίηση για έλεγχο, ο παραγωγός οφείλει να είναι συνεργάσιμος και πλήρως έτοιμος, για την ομαλή διεξαγωγή της διαδικασίας. Πρέπει είτε να παραστεί αυτοπροσώπως, είτε να ορίσει εξουσιοδοτημένο εκπρόσωπο, προσκομίζοντας τη σχετική υπεύθυνη δήλωση. Παράλληλα, πρέπει να προσκομίσει όλα τα απαραίτητα δικαιολογητικά που τεκμηριώνουν τα στοιχεία της δήλωσής του.
Αυτά περιλαμβάνουν:
Αξίζει να σημειώσουμε ότι το ακριβές σύνολο των εγγράφων εξαρτάται από το είδος της εκμετάλλευσης και την Περιφερειακή Διεύθυνση του ΟΠΕΚΕΠΕ, καθώς οι ελεγκτές εφαρμόζουν συχνά ειδικά κριτήρια, ανάλογα με το τοπικό πλαίσιο και τις προδιαγραφές κάθε δράσης.
Ο παραγωγός θα πρέπει να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στη συμφωνία ανάμεσα στα δηλωθέντα στοιχεία και στην πραγματική κατάσταση της εκμετάλλευσης. Η φυσική εικόνα των αγροτεμαχίων πρέπει να αντιστοιχεί με ακρίβεια στα στοιχεία της δήλωσης, τόσο ως προς την καλλιεργούμενη έκταση και το είδος της καλλιέργειας, όσο και ως προς τα όρια των τεμαχίων. Τα αγροτεμάχια οφείλουν να είναι καθαρά, προσβάσιμα και να επιτρέπουν την εύκολη και άμεση διεξαγωγή επιτόπιου ελέγχου.
Ασυμφωνίες στα όρια αποτελούν συχνή αιτία περικοπών ή αποκλεισμού από ενισχύσεις, κάτι που απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή.
Επιπλέον, στην περίπτωση που ο παραγωγός έχει δηλώσει χρήση γεώτρησης ή βοσκοτόπου, θα πρέπει να διαθέτει τις σχετικές άδειες και τα αντίστοιχα αποδεικτικά χρήσης, για να διασφαλίσει τη νομιμότητα και την επιλεξιμότητα της εκμετάλλευσης.
Η συμμετοχή σε έλεγχο μπορεί να οδηγήσει σε συνέπειες, σε περίπτωση διαπίστωσης αποκλίσεων ανάμεσα στα δηλωμένα και τα πραγματικά στοιχεία.
Σε περιπτώσεις ανακριβειών ή παραλείψεων, επιβάλλουν περικοπές ή αποκλεισμό ενισχύσεων για συγκεκριμένα αγροτεμάχια ή δράσεις.
Αν έχουν ήδη γίνει αδικαιολόγητες πληρωμές, ενεργοποιούν τη διαδικασία επιστροφής των ποσών.
Σε σοβαρές παραβάσεις ή περιπτώσεις δόλου, οι ποινές μπορεί να ισχύουν και για επόμενα έτη.
Παράλληλα, όταν ο παραγωγός μπει σε δείγμα ελέγχου, όλες οι συναφείς πληρωμές παγώνουν προσωρινά έως την καταχώριση του πορίσματος.
Η αναστολή αυτή αφορά ενισχύσεις όπως τα δικαιώματα, τις συνδεδεμένες, τα μέτρα του ΠΑΑ και ενδεχομένως αποζημιώσεις.
Είναι προβλεπόμενη διαδικασία, για τη διασφάλιση της ακρίβειας των πληρωμών. Ο παραγωγός δεν χάνει την ενίσχυση, αλλά την εισπράττει αργότερα, μετά την ολοκλήρωση του ελέγχου.
Η συμμετοχή στον έλεγχο του ΟΠΕΚΕΠΕ δεν είναι προαιρετική, αλλά αποτελεί νόμιμη υποχρέωση του δικαιούχου ενίσχυσης.
Αν ο παραγωγός αρνηθεί να δεχτεί τον έλεγχο, απουσιάζει χωρίς δικαιολογία ή εμποδίσει με οποιονδήποτε τρόπο την πρόσβαση των ελεγκτών στα αγροτεμάχια ή τις εγκαταστάσεις του, τότε ο φάκελός του θεωρείται ανεπαρκώς τεκμηριωμένος, οι δηλώσεις μη επιλέξιμες, και χάνει τις ενισχύσεις για τα υπό έλεγχο αγροτεμάχια, ακόμη και αν τα δηλωθέντα στοιχεία είναι ορθά.
Η στάση συνεργασίας, η παρουσία κατά τον έλεγχο και η προθυμία παροχής όλων των απαιτούμενων πληροφοριών, προστατεύουν τον ίδιο τον παραγωγό και συμβάλλουν στην ομαλή και θετική εξέλιξη της διαδικασίας.
Μετά την ολοκλήρωση ενός διοικητικού ή επιτόπιου ελέγχου, ο παραγωγός πρέπει να υπογράψει το δελτίο ελέγχου, στο οποίο οι ελεγκτές καταγράφουν τα βασικά ευρήματα και τις διαπιστώσεις τους. Πριν την υπογραφή, είναι ιδιαίτερα σημαντικό ο παραγωγός να διαβάσει προσεκτικά το περιεχόμενο του δελτίου και, σε περίπτωση που διαφωνεί με κάποια σημεία, να το επισημάνει επιτόπου ή να ζητήσει σχετικές διευκρινίσεις.
Παράλληλα, ο παραγωγός διατηρεί δικαίωμα υποβολής ένστασης επί του πορίσματος του ελέγχου, εντός προκαθορισμένης προθεσμίας, η οποία συνήθως είναι δεκαπέντε ημέρες από την κοινοποίηση των αποτελεσμάτων.
Τέλος, μπορεί να καταθέσει την ένσταση είτε μέσω του ΚΥΔ, είτε απευθείας στην αρμόδια Περιφερειακή Διεύθυνση του ΟΠΕΚΕΠΕ. Οφείλει δε, να τη συνοδεύει από τεκμηριωμένα στοιχεία, όπως φωτογραφίες, τιμολόγια, δηλώσεις ή διορθωτικά έγγραφα, που ενισχύουν την επιχειρηματολογία του.
Μια απλή αλλά εξαιρετικά χρήσιμη πρακτική για κάθε αγρότη, είναι η τήρηση ενός προσωπικού φακέλου ελέγχου ανά έτος, είτε σε έντυπη μορφή (σε φυσικό ντοσιέ) είτε σε ηλεκτρονική (USB ή υπολογιστή).
Ο φάκελος αυτός μπορεί να περιλαμβάνει αντίγραφα δηλώσεων ΟΣΔΕ, ιδιωτικά συμφωνητικά ή τίτλους ιδιοκτησίας, τοπογραφικά διαγράμματα, τιμολόγια αγοράς γεωργικών εφοδίων (όπως λιπάσματα και φυτοπροστατευτικά προϊόντα), καθώς και φωτογραφίες των αγροτεμαχίων που αποτυπώνουν τη φυσική τους κατάσταση.
Η ύπαρξη οργανωμένου φακέλου διευκολύνει τον έλεγχο, μειώνει το άγχος και προστατεύει τον παραγωγό σε περιπτώσεις αμφισβήτησης ή ένστασης.
Δε χρειάζεται να αντιμετωπίζουμε τον έλεγχο ως απειλή, αλλά ως ευκαιρία επιβεβαίωσης της ορθότητας των δηλώσεων και της επιλεξιμότητας της εκμετάλλευσης.
Μπορείτε να ορίσετε εκπρόσωπο με εξουσιοδότηση. Αν δεν υπάρχει παρουσία, ο έλεγχος θεωρείται μη ολοκληρωμένος και μπορεί να οδηγήσει σε περικοπές.
Η ενημέρωση είναι συνήθως τηλεφωνική, είτε από τον ΟΠΕΚΕΠΕ είτε μέσω του ΚΥΔ, ενώ μπορεί να έρθει και σε μορφή SMS ή email.
Καλό είναι να παρακολουθείτε και την πλατφόρμα του ΟΠΕΚΕΠΕ για τυχόν ειδοποιήσεις.
Το αποτέλεσμα το καταχωρούν στο σύστημα και επηρεάζει την πληρωμή. Αν υπάρχουν αποκλίσεις, θα έχετε ενημέρωση από το ΚΥΔ.
Όχι. Οι πληρωμές παγώνουν προσωρινά και αποδεσμεύονται μετά την ολοκλήρωση και καταχώριση του πορίσματος.
Ναι. Οι έλεγχοι τρέχουν όλο το έτος, κυρίως Οκτώβριο–Φεβρουάριο, ενόψει πληρωμών και διασταυρώσεων.
