Πολύ σημαντικό ρόλο στις καλλιέργειες εκτός εδάφους συντελεί η ρύθμιση της συχνότητας άρδευσης καθώς η παροχή νερού συνδέεται άρρηκτα με την χορήγηση λιπασμάτων, δεδομένου ότι τα φυτά δεν αρδεύονται ποτέ με καθαρό νερό αλλά με θρεπτικό διάλυμα.
Οι βασικοί τρόποι ρύθμισής της συχνότητας άρδευσης είναι 5 και αναλύονται παρακάτω.
Είναι ο απλούστερος τρόπος ρύθμισης της συχνότητας άρδευσης καθώς επιλέγεται όταν δεν υπάρχει δυνατότητα χρήσης αυτοματισμών. Με αυτή την μέθοδο γίνεται συνήθως σπατάλη νερού και λιπασμάτων καθώς οι παραγωγοί ποτίζουν αρκετά συχνά ώστε να είναι βέβαιοι ότι τα φυτά θα έχουν πάντοτε το κατάλληλο νερό. Ελλείψει αυτοματισμών ο παραγωγός θα πρέπει να ελέγχει εμπειρικά την επάρκεια νερού στα φυτά. Η συχνότητα άρδευσης σε αυτή την περίπτωση είναι πιο μεγάλη κατά τις μεσημβρινές και μεταμεσημβρινές ώρες και του θερινούς μήνες΄.
Σε αυτήν την περίπτωση η συχνότητα καθορίζεται από με βάση την μέτρηση της περιεκτικότητας του υποστρώματος σε νερό με την χρήση ειδικών αισθητήρων (μέτρησης ηλεκτρικής αγωγιμότητας του μέσου, μέτρησης ισχύος ανάκλασης στο πεδίο του χρόνου και αισθητήρες μέτρησης ισχύος ανάκλασης στο πεδίο των συχνοτήτων). Ένας ακόμα τρόπος εκτίμησης της υγρασίας του υποστρώματος είναι μέσω της ζύγισης του βάρους του υποστρώματος.
Συνήθως ο έλεγχος της συχνότητας άρδευσης μέσω αισθητήρων συνδυάζεται και με έναν μηχανισμό ενεργοποίησης κύκλων άρδευσης σε προκαθορισμένους χρόνους , ο οποίος λειτουργεί επικουρικά ως δικλείδα ασφαλείας του συστήματος.
Ο έλεγχος της συχνότητας άρδευσης με βάση την ηλιακή ενέργεια που δέχεται η κόμη των φυτών απαιτεί την εγκατάσταση ενός αισθητήρα μέτρησης της έντασης της ηλιακής ακτινοβολίας, πυρανόμετρο. Η τοποθέτηση του πυρανόμετρο γινεται συνήθως εκτός του θερμοκηπίου και για τον υπολογισμό της ηλιακής ακτινοβολίας λαμβάνεται υπόψιν και ο συντελεστής περατότητας του υλικού κάλυψης του θερμοκηπίου. Με αυτό τον τρόπο τοποθέτησης αποφεύγονται σκιάσεις από μέρη του θερμοκηπίου. Η ποσότητα ηλιακής ακτινοβολίας εκφράζεται συνήθως σε Wh/m2. Όταν η συνολική ηλιακή ακτινοβολία αθροιζόμενη φτάσει σε μία προκαθορισμένη τιμή δίνεται αυτόματα εντολή από έναν προγραμματιστή να ξεκινήσει την άρδευση. Η προκαθορισμένη τιμή μειώνεται όσο μεγαλώνουν τα φυτά. Στις καλλιέργειες τομάτας συνιστώμενες τιμές στο εσωτερικό του θερμοκηπίου είναι της τάξεως των 225 Wh/m2 (810 KJ/m2). Με αυτή την μέθοδο έχουμε μεγάλη οικονομία νερού και λιπάσματος.
Κατά κανόνα, στις καλλιέργειες εκτός εδάφους το υπόστρωμα ή το καθαρό θρεπτικό διάλυμα είναι καλυμμένα με φύλλα μαλακού ή σκληρού πλαστικού και επομένως οι απώλειες αρδευτικού νερού μέσω εξάτμισης είναι αμελητέες. Συνεπώς, ένα μέρος από τον συνολικό όγκο του νερού που παρέχεται μέσω της άρδευσης στις καλλιέργειες εκτός εδάφους απορροφάται από τα φυτά, ενώ το υπόλοιπο απορρέει και απο μακρύνεται από το ριζικό περιβάλλον. Το 99% περίπου του νερού που απορροφούν τα φυτά αποβάλλεται στην ατμόσφαιρα μέσω της διαπνοής και μόνο to 1% περίπου χρησιμοποιείται για την αύξηση της βιομάζας του φυτού (Katerji et al., 2008 , Raviv et al., 2004). Συνεπώς, το νερό που απορροφά μία καλλιέργεια στη διάρκεια ενός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος της ημέρας μπορεί να υπολογισθεί με αρκετά μεγάλη ακρίβεια αν είναι δυνατή η ποσοτική εκτίμηση της διαπνοής της κατά το συγκεκρι μένο χρονικό διάστημα. Προφανώς, αν ο όγκος του νερού που απορροφούν τα φυτά μπορεί να εκτιμάται σε πραγματικό χρόνο, η καλλιέργεια μπορεί να ποτίζεται αυτόματα την χρονική στιγμή που αυτός ο όγκος γίνεται ίσος με την πάγια αρδευτική δόση μείον το κλάσμα της απορροής.
Τα βασικά μειονεκτήματα που παρουσιάζει η μέθοδος αυτή είναι ότι οι μεταβολές των παραμέτρων του φυτού μπορούν να μετρηθούν όταν τα φυτά έχουν ήδη υποστεί την υδατική καταπόνηση άρα καθυστερημένα και ταυτόχρονα δεν μπορούν να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τις υδατικές ανάγκες των φυτών. Μέχρι στιγμής αυτή η μέθοδος δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην πράξη.
Βιβλιογραφία
Σάββας Δημήτριος, 2011. Καλλιέργειες εκτός Εδάφους: Υδροπονία, Υποστρώματα.
Ηλίας Παπαδόπουλος
Γεωπόνος MSc
i-CON.SHARE
