Πολύ σημαντικό ρόλο στις καλλιέργειες εκτός εδάφους συντελεί η ρύθμιση της συχνότητας άρδευσης, καθώς η παροχή νερού συνδέεται άρρηκτα με τη χορήγηση λιπασμάτων, δεδομένου ότι δεν αρδεύουμε ποτέ τα φυτά με καθαρό νερό, αλλά με θρεπτικό διάλυμα.
Οι βασικοί τρόποι ρύθμισης της συχνότητας άρδευσης είναι 5 και αναλύονται παρακάτω.
Είναι ο απλούστερος τρόπος ρύθμισης της συχνότητας άρδευσης, καθώς τον επιλέγουμε όταν δεν υπάρχει δυνατότητα χρήσης αυτοματισμών. Με αυτή τη μέθοδο προκαλούμε συνήθως σπατάλη νερού και λιπασμάτων, καθώς οι παραγωγοί ποτίζουν αρκετά συχνά, ώστε να είναι βέβαιοι ότι τα φυτά θα έχουν πάντοτε το κατάλληλο νερό. Ελλείψει αυτοματισμών, ο παραγωγός θα πρέπει να ελέγχει εμπειρικά την επάρκεια νερού στα φυτά. Η συχνότητα άρδευσης σε αυτή την περίπτωση είναι πιο μεγάλη κατά τις μεσημβρινές και μεταμεσημβρινές ώρες, καθώς και τους θερινούς μήνες.
Σε αυτήν την περίπτωση, η συχνότητα καθορίζεται με βάση τη μέτρηση της περιεκτικότητας του υποστρώματος σε νερό, με τη χρήση ειδικών αισθητήρων (μέτρησης ηλεκτρικής αγωγιμότητας του μέσου, μέτρησης ισχύος ανάκλασης στο πεδίο του χρόνου και αισθητήρες μέτρησης ισχύος ανάκλασης στο πεδίο των συχνοτήτων). Ένας ακόμα τρόπος εκτίμησης της υγρασίας του υποστρώματος είναι μέσω της ζύγισης του βάρους του υποστρώματος.
Συνήθως συνδυάζουμε τον έλεγχο της συχνότητας άρδευσης μέσω αισθητήρων, με ένα μηχανισμό ενεργοποίησης κύκλων άρδευσης σε προκαθορισμένους χρόνους, ο οποίος λειτουργεί επικουρικά ως δικλείδα ασφαλείας του συστήματος.
Ο έλεγχος της συχνότητας άρδευσης με βάση την ηλιακή ενέργεια που απορροφά η κόμη των φυτών, απαιτεί την εγκατάσταση ενός αισθητήρα μέτρησης της έντασης της ηλιακής ακτινοβολίας, το πυρανόμετρο, το οποίο τοποθετούμε συνήθως εκτός του θερμοκηπίου, ενώ για τον υπολογισμό της ηλιακής ακτινοβολίας λαμβάνουμε υπόψιν και το συντελεστή περατότητας του υλικού κάλυψης του θερμοκηπίου. Με αυτό τον τρόπο τοποθέτησης, αποφεύγουμε σκιάσεις από μέρη του θερμοκηπίου. Την ποσότητα ηλιακής ακτινοβολίας, την εκφράζουμε συνήθως σε Wh/m2. Όταν η συνολική ηλιακή ακτινοβολία αθροιζόμενη φτάσει σε μία προκαθορισμένη τιμή, περνάει αυτόματα εντολή από έναν προγραμματιστή για την εκκίνηση της άρδευσης. Η προκαθορισμένη τιμή κατεβαίνει όσο μεγαλώνουν τα φυτά. Στις καλλιέργειες τομάτας, συνιστώμενες τιμές στο εσωτερικό του θερμοκηπίου είναι της τάξεως των 225 Wh/m2 (810 KJ/m2). Με αυτήν τη μέθοδο έχουμε μεγάλη οικονομία νερού και λιπάσματος.
Κατά κανόνα, στις καλλιέργειες εκτός εδάφους, καλύπτουμε το υπόστρωμα ή το καθαρό θρεπτικό διάλυμα με φύλλα μαλακού ή σκληρού πλαστικού, επομένως οι απώλειες αρδευτικού νερού μέσω εξάτμισης είναι αμελητέες. Συνεπώς, τα φυτά απορροφούν ένα μέρος από το συνολικό όγκο του νερού που παρέχουμε μέσω της άρδευσης στις καλλιέργειες εκτός εδάφους, ενώ το υπόλοιπο απορρέει και απομακρύνεται από το ριζικό περιβάλλον. Το 99% περίπου του νερού που απορροφούν τα φυτά, το αποβάλλουν στην ατμόσφαιρα μέσω της διαπνοής, ενώ μόνο τo 1% περίπου χρησιμοποιείται για την αύξηση της βιομάζας του φυτού (Katerji et al., 2008 , Raviv et al., 2004).
Συνεπώς, μπορούμε να υπολογίσουμε με αρκετά μεγάλη ακρίβεια το νερό που απορροφά μία καλλιέργεια στη διάρκεια ενός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος της ημέρας, αν είναι δυνατή η ποσοτική εκτίμηση της διαπνοής της κατά το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Προφανώς, αν μπορούμε να εκτιμούμε σε πραγματικό χρόνο τον όγκο του νερού που απορροφούν τα φυτά, μπορούμε να ποτίζουμε την καλλιέργεια αυτόματα, τη χρονική στιγμή που αυτός ο όγκος γίνεται ίσος με την πάγια αρδευτική δόση, μείον το κλάσμα της απορροής.
Τα βασικά μειονεκτήματα που παρουσιάζει η μέθοδος αυτή είναι ότι μπορούμε να μετρήσουμε τις μεταβολές των παραμέτρων του φυτού, μόνο όταν τα φυτά έχουν ήδη υποστεί την υδατική καταπόνηση, άρα καθυστερημένα και, ταυτόχρονα, δεν μπορούν να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τις υδατικές ανάγκες των φυτών. Μέχρι στιγμής, δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτήν τη μέθοδο στην πράξη.
Βιβλιογραφία
Σάββας Δημήτριος, 2011. Καλλιέργειες εκτός Εδάφους: Υδροπονία, Υποστρώματα.
Γιάννης Διβανές
Γεωπόνος MSc
i-CON.SHARE
