Ορισμένα είδη οπωροφόρων δένδρων εκτός από τις συνηθισμένες καλλιεργητικές φροντίδες (κλάδεμα, άρδευση, λίπανση, κλπ) χρειάζονται επιπλέον αραίωμα ανθέων και καρπών για να παράγουν καρπούς ανώτερης ποιότητας. Το αραίωμα ανθέων και καρπών είναι μια καλλιεργητική τεχνική, συμπληρωματική του κλαδέματος, κατά την οποία αφαιρούμε ένα μέρος των ανθέων ή των καρπών των δένδρων, αντίστοιχα, με σκοπό την εξοικονόμηση θρεπτικών ουσιών που τα χρησιμοποιούμε για την ανάπτυξη των υπόλοιπων καρπών αλλά και της νέας βλάστησης. Είδη όπως η κερασιά και η βυσσινιά δεν συνηθίζεται να αραιώνονται.
Απεναντίας, κάποια άλλα είδη όπως η μηλιά, η αχλαδιά, η ροδακινιά, η βερικοκιά και η Ιαπωνική μουσμουλιά, πρέπει να αραιώνονται σε ετήσια βάση. Το αραίωμα γίνεται κυρίως με το χέρι αλλά και με μηχανικά ή χημικά μέσα. Πρακτικά, με την αφαίρεση των ανθέων ή των καρπών αυξάνουμε τον αριθμό των φύλλων ανά καρπό με αποτέλεσμα, μεταξύ άλλων, την αύξηση του μέσου τελικού μεγέθους των συγκομιζόμενων καρπών, τη βελτίωση των ποιοτικών χαρακτηριστικών τους καθώς και τη μείωση του φαινομένου της παρενιαυτοφορίας των δένδρων. Στην παρούσα εργασία παρουσιάζουμε αναλυτικά στοιχεία σχετικά με τον τρόπο και το χρόνο αραιώματος διαφόρων ειδών οπωροφόρων δένδρων.
Τα περισσότερα είδη οπωροφόρων δένδρων (δένδρα που καλλιεργούνται για τους καρπούς τους) με τις κατάλληλες καλλιεργητικές φροντίδες και κάτω από ιδανικές εδαφοκλιματικές συνθήκες, παρουσιάζουν συνήθως πλούσια ανθοφορία η οποία εξελίσσεται σε υπερβολική καρποφορία, ιδιαίτερα όταν οι συνθήκες επικονίασης και γονιμοποίησης είναι ιδανικές, την οποία το δένδρο δεν μπορεί να αντέξει και εξαντλείται. Για το λόγο αυτό πρέπει να πραγματοποιούμε αραίωμα ανθέων και καρπών (Σφακιωτάκης, 1993).
Με τον όρο αραίωμα ανθέων και καρπών εννοούμε την αφαίρεση ενός μέρους των ανθέων ή των νεαρών καρπών (καρπιδίων), αντίστοιχα, αρκετό χρόνο πριν την συγκομιδή, για να εξοικονομήσουμε ανόργανες και οργανικές ουσίες που θα μας χρησιμεύσουν στο να αποκτήσουν οι υπόλοιποι καρποί εμπορεύσιμο μέγεθος, καλό χρώμα και άριστη ποιότητα. Επίσης, ενισχύουμε τη βλάστηση του δένδρου και διαφοροποιούμε περισσότερους ανθοφόρους οφθαλμούς για τον επόμενο χρόνο (Σφακιωτάκης, 1993).
Το αραίωμα μπορεί να εφαρμοστεί τόσο κατά την άνθηση (αραίωμα ανθέων) όσο και μετά την καρπόδεση (αραίωμα καρπών). Ο χρόνος εφαρμογής του αραιώματος εξαρτάται από το σκοπό για τον οποίο γίνεται. Αν επιδιώκουμε την αύξηση του μεγέθους των καρπών, πρέπει να την πραγματοποιούμε πριν το τέλος της περιόδου των κυτταροδιαιρέσεων, δηλαδή πριν την ολοκλήρωση του πρώτου σταδίου αύξησης των καρπών, καθώς έτσι αυξάνουμε τον αριθμό των κυττάρων ανά καρπό και επιτυγχάνουμε το σχηματισμό μεγάλων καρπών. Αν επιδιώκουμε τη ρύθμιση της παρενιαυτοφορείας των δένδρων, το αραίωμα καρπών πρέπει να γίνεται αρκετά νωρίς, έτσι ώστε να έχει ευνοϊκή επίδραση στην καρποφορία της επόμενης χρονιάς (Σφακιωτάκης, 1993).
Σημειωτέον ότι τα περισσότερα είδη φυλλοβόλων οπωροφόρων δένδρων διαφοροποιούν ανθοφόρους οφθαλμούς τους μήνες Ιούνιο–Ιούλιο.
Συνήθως, το αραίωμα των ανθέων γίνεται κατά την πλήρη άνθηση, πάντα μετά την παρέλευση της επικίνδυνης περιόδου των παγετών, ενώ το αραίωμα των καρπών γίνεται μετά το τελευταίο κύμα της φυσιολογικής καρπόπτωσης (Βασιλακάκης & Θεριός, 2001).
Σε περιοχές που ο κίνδυνος όψιμων-ανοιξιάτικων παγετών είναι αυξημένος κατά την περίοδο της ανθοφορίας των δένδρων, το αραίωμα των ανθέων είναι επισφαλές και πρέπει να το αποφεύγουμε.
Το αραίωμα ανθέων και καρπών εφαρμόζεται στα είδη μηλιά, αχλαδιά, ροδακινιά, βερικοκιά και Ιαπωνική μουσμουλιά. Σπάνια εφαρμόζεται στην κερασιά, στη βυσσινιά, στην αμυγδαλιά, στη φιστικιά, στην ακτινιδιά και στα εσπεριδοειδή (Παπαδάκης, 2008).
Το αραίωμα γίνεται με το χέρι, με μηχανικά και χημικά μέσα. Με το χέρι είναι ο πιο συνηθισμένος και αποτελεσματικός τρόπος αραιώματος, καθώς ο εργάτης έχει τον πλήρη έλεγχο των καρπών που αφαιρεί. Παράλληλα όμως είναι και ο πιο δαπανηρός τρόπος, καθώς απαιτούνται πολλοί εργάτες και έτσι αυξάνεται το κόστος παραγωγής. Οι καρποί αποσπώνται με τα δάκτυλα, με ψαλίδια ή με τη βοήθεια ειδικών εργαλείων, όπως ραβδιά ντυμένα με καουτσούκ για να μην τραυματίζονται οι βλαστοί και οι καρποί που παραμένουν στο δένδρο. Η μέθοδος αραιώματος με το χέρι εφαρμόζεται κυρίως για αραίωμα καρπών και σπανιότερα για το αραίωμα των ανθέων (Ποντίκης, 1997).
Το μηχανικό αραίωμα γίνεται με τη χρήση δονητών συγκομιδής καρπών οι οποίοι προσαρμόζονται στον κορμό ή στους βραχίονες του δένδρου. Η μέθοδος αυτή δεν έχει σταθερά αποτελέσματα και πρακτικά δεν εφαρμόζεται στη χώρα μας.
Γιάννης Διβανές
Γεωπόνος MSc
i-CON.SHARE
