Οι ασθένειες της αμπέλου όπως έχει αναφερθεί σε προηγούμενη δημοσίευση μας είναι οι εξής:

1. Περονόσπορος (Plasmopara viticola)
2. Ωίδιο (Uncinula necator)
3. Φώμοψη (Phomopsis viticola)
4. Ίσκα (Fomitiporia mediterranea)
5. Ευτυπίωση (Eutypa lata)
6. Καρκίνος ή όγκος λαιμού (Agrobacterium vitis)
7. Μολυσματικός Εκφυλισμός (Grapevine Fan Leaf Virus)

Ο τρόπος αντιμετώπισης όμως αυτών των ασθενειών ποιος είναι?

Πάντα, η αντιμετώπιση όλων των ασθενειών πρέπει να είναι βασισμένη σε συγκεκριμένο και εγκεκριμένο πρόγραμμα ψεκασμών σύμφωνα με τις οδηγίες των υπεύθυνων γεωπόνων της περιοχής ή εξωτερικών συνεργατών και των γεωργικών προειδοποιήσεων που εκδίδει το υπουργείο.

Ο αριθμός και ο χρόνος των ψεκασμών εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες και την παρουσία ή όχι της ασθένειας της αμπέλου. Για την αποφυγή άσκοπων ψεκασμών ακολουθούμε τις γεωργικές προειδοποιήσεις, παρακολουθούμε τους μετεωρολογικούς σταθμούς και συμβουλευόμαστε το γεωπόνο της περιοχής. Σε έτη με συχνές βροχές συνιστάται η εκτέλεση ενός ψεκασμού μετά τη συγκομιδή ώστε να μειωθούν οι διαχειμαζουσες μορφές (ωοσπόρια) για την επόμενη άνοιξη.

Επίσης ιδιαίτερη σημασία και προσοχή πρέπει να δώσουμε στο χρόνο και τρόπο εφαρμογής του κάθε σκευάσματος για τη φυτοπροστασία μας από τις ασθένειες της αμπέλου. Για παράδειγμα τα χαλκούχα σκευάσματα αποφεύγονται στην περίοδο της έντονης βλάστησης γιατί προκαλούν αναστολή της, ενώ συνιστώνται για τον τελευταίο ψεκασμό καθώς προστατεύουν από όψιμες προσβολές. Είναι απαραίτητο να γίνεται εναλλαγή των σκευασμάτων για αποφυγή ανάπτυξης εθισμού-ανθεκτικότητας του παθογόνου.

Περονόσπορος (Plasmopara viticola)

Η βασική καταπολέμηση της ασθένειας είναι προληπτική και δε περιμένουμε να εμφανιστεί το πρόβλημα και στη συνέχεια να το καταπολεμήσουμε διότι τις περισσότερες φορές είναι αργά και δεν μπορούμε να περιορίσουμε το φαινόμενο.

Καλλιεργητικά μέτρα προστασίας:

• αποστράγγιση των θέσεων που νεροκρατούν
• καθαρισμός των ορίων των αμπελώνων από αυτοφυή φυτά (βάτα)
• καταστροφή των έρπουσων κληματίδων
• παράχωμα των φύλλων για καταστροφή των ωοσπορίων
• καλός αερισμός (κλάδεμα και ξεφυλλίσματα)

Χημικά μέτρα-ψεκασμοί όπου η ασθένεια ενδημεί:

• Βλαστοί 8-10 cm
• Μετά από 10 ημέρες
• Λίγο πριν την άνθηση (στάδιο μούρου)
• Λίγο μετά τη γονιμοποίηση

Σκευάσματα προστασίας από το Περονόσπορο:

• χαλκούχα (βορδιγάλειος πολτός, οξυχλωριούχος χαλκός )
• οργανικά προστατευτικά (mancozeb, propineb, maneb, folpet)
• οργανικά διασυστηματικά (metalaxyl, phosetyl-al, azoxystrobin)
• μίγματα προστατευτικών με χαλκούχα ή διασυστηματικά.

Ωίδιο (Uncinula necator)

Η βασική καταπολέμηση της ασθένειας είναι προληπτική και δε περιμένουμε να εμφανιστεί το πρόβλημα και στη συνέχεια να το καταπολεμήσουμε διότι τις περισσότερες φορές είναι αργά και δεν μπορούμε να περιορίσουμε το φαινόμενο.

Χημικά:

• Θειάφι και παράγωγά του (το σπουδαιότερο μυκητοκτόνο) όταν 18 ^oC < Θ < 30 ^oC
• Στάδια εφαρμογής των ψεκασμών:
  • 3^ο έως 5^ο φύλλο
  • κατά την άνθηση
  • μετά το δέσιμο
  • κάθε 15-20 ημέρες μέχρι το γυάλισμα

Προσοχή: κάτω από 18 ^oC το θειάφι είναι ανενεργό ενώ πάνω από 30 ^oC προκαλεί εγκαύματα στα φύλλα. Επομένως, το εύρος εφαρμογής είναι συγκεκριμένο και πρέπει να τηρούνται όλα τα μέτρα προστασίας.

Συμπληρωματικοί ψεκασμοί με μυκητοκτόνα που δρουν δευτερογενώς κατά του ωιδίου στους ψεκασμούς εναντίον της φόμοψης και του περονόσπορου (οργανικά ή παρεμποδιστές βιοσύνθεσης εργοστερόλης). Στα επιτραπέζια σταφύλια πραγματοποιούνται περισσότεροι ψεκασμοί.

Φώμοψη (Phomopsis viticola)

Η βασική καταπολέμηση της ασθένειας είναι προληπτική.

Αρχικά η προστασία της αμπέλου από την ασθένεια της Φώμοψη (Phomopsis viticola) πραγματοποιείται από τη φύτευση υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού.

Επίσης, κατά τη περίοδο του κλαδέματος πρέπει να αφαιρούνται οι προσβεβλημένοι βραχίονες και να καίγονται καθώς και η αφαίρεση των νέων κληματίδων που παρουσιάζουν προσβολές κατά το χλωρό κλάδεμα (μαύρες κηλίδες). Κατά τη διάρκεια του κλαδέματος πρέπει να γίνεται απολύμανση των εργαλείων με εμβάπτιση σε διάλυμα φορμόλης.

Για τη προστασία ασθένεια της αμπέλου από την ασθένεια της Φώμοψης, μπορούν να πραγματοποιηθούν δύο (2) με τρεις (3) προληπτικούς ψεκασμούς μετά το άνοιγμα των ματιών με χαλκούχα, οργανικά (maneb, mancozeb, captan, folpet) ή διασυστηματικά (azoxystrobin, kresoxymethyl, carbendazim). Τα ίδια σκευάσματα χρησιμοποιούνται και για τη προστασία για όλες της ασθένειες της αμπέλου.

Ίσκα (Fomitiporia mediterranea)

Η βασική καταπολέμηση της ασθένειας είναι προληπτική. Δεν υπάρχει κάποιο εγκεκριμένο σκεύασμα για τη καταπολέμηση της ασθένειας μέχρι στιγμής. Επομένως η προστασία της αμπέλου από την ασθένεια της Ίσκα (Fomitiporia mediterranea) πραγματοποιείται από τη φύτευση υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού απαλλαγμένο από την ασθένεια.

Επίσης, πρέπει να γίνεται απολύμανση των μεγάλων τομών που πραγματοποιούνται κατά το κλάδεμα, και η απομάκρυνση και κάψιμο των προσβεβλημένων πρέμνων από τον αμπελώνα.

Είναι πολύ σημαντικό η γρήγορη αναγνώριση και απομάκρυνση της ασθένειας από τον αμπελώνα μας διότι θα εξαπλωθεί και στα γειτονικά πρέμνα με ανεπανόρθωτη ζημία.

Ευτυπίωση (Eutypa lata)

Η καταπολέμηση της ασθένειας της Ευτυπίωσης (Eutypa lata) πραγματοποιείται με την αφαίρεση των προσβεβλημένων κλάδων/βραχιόνων. Συλλογή και κάψιμο όλων των νεκρών δένδρων που αποτελούν ξενιστές του παθογόνου.

Επίσης, το κλάδεμα να πραγματοποιείται με ξηρό καιρό και ψεκασμός των δένδρων (ή επάλειψη των τομών) με benomyl και Fusarium lateritium.

Καρκίνος ή όγκος λαιμού (Agrobacterium vitis)

Η καταπολέμηση της ασθένειας Καρκίνος ή όγκος λαιμού (Agrobacterium vitis) πραγματοποιείται με:

• Αποφυγή καλλιέργειας σε μολυσμένο έδαφος, τραυματισμού των φυτών, αντιμετώπιση εντόμων και νηματωδών.
• Χρήση υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού.
• Απολύμανση εργαλείων εμβολιασμού και κλαδέματος με φορμόλη και οινόπνευμα
• Θεραπεία των όγκων με επάλειψή τους με Bacticin.

Επίσης πραγματοποιούνται έρευνες για τη προστασία της αμπέλου από την ασθένεια με βιολογική προσέγγιση με τη χρήση του Agrobacterium radiobacter (στέλεχος K84 – agrocin 84). Μέχρι στιγμής τα αποτελέσματα δεν είναι ικανοποιητικά σε όλες τις περιπτώσεις.

Μολυσματικός Εκφυλισμός (Grapevine Fan Leaf Virus)

Η καταπολέμηση του ιού Grapevine Fan Leaf Virus πραγματοποιείται με:

• τη χρήση υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού
• αγρανάπαυση του αγροτεμαχίου 10 ετών αν έχει υποστεί προσβολή
• εκρίζωση μολυσμάτων αμπελιών-ριζών, απομάκρυνση από τον αμπελώνα και κάψιμο
• Έλεγχος για νηματώδεις και αν προκύψει θετική η ανάλυση να πραγματοποιηθεί νηματωδωκτονία. Ο λόγος είναι διότι οι νηματώδεις είναι φορείς του ιού και θα προσβάλουν γειτονικά πρέμνα από τις ρίζες τους
• Χρήση ανθεκτικών υποκειμένων, ποικιλιών, υβριδίων

Γιάννης Διβανές
Γεωπόνος MSc
i-CON.SHARE