Συστάσεις περιορισμού εξάπλωσης του ιού:

Για τον περιορισμό της εξάπλωσης και εμφάνισης του ιού σε μία υγιής καλλιέργεια θα πρέπει:

• Η είσοδος στην καλλιέργεια να γίνεται μόνο με καθαρά (πλυμένα) ρούχα. Τα ρούχα μπορούν να μολυνθούν ακόμα και κατά την κατανάλωση μολυσμένης τομάτας στο σπίτι.
• Να αποφεύγονται οι άσκοπες επισκέψεις στην καλλιέργεια και η επαφή με τα φυτά όπου δεν είναι απαραίτητο.
• Χρησιμοποίηση υγιών φυταρίων για φύτευση.
• Να ακολουθούνται οι κανόνες υγιεινής με σωστό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι ή με αλλά απολυμαντικά μέσα πριν και μετά την επαφή μας με τα φυτά. Συστήνεται η χρήση βούρτσας για τον σωστό καθαρισμό των νυχιών.
• Χρησιμοποίηση παπουτσιών, φόρμας και γαντιών μιας χρήσης από τους εργαζόμενους που εκτελούν τις διάφορες καλλιεργητικές εργασίες και αλλαγή αυτών μεταξύ διαφορετικών εγκαταστάσεων.
• Απολύμανση των παπουτσιών κατά την είσοδο αλλά και έξοδο από το θερμοκήπιο με ειδικό απολυμαντικό.
• Συχνή απολύμανση εργαλείων με εμβάπτιση σε διάλυμα χλωρίνης περιεκτικότητας 0,5% NaOCl ή Virkon® S ή αποβουτυρωμένου γάλακτος (τουλά- χιστον 3,5% περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη).
• Καθαρισμός και απολύμανση του θερμιοκηπίου μετά από κάθε καλλιεργειτική περίοδο.
• Μείωση κατά το δυνατόν της μετακίνησης των εργατών μεταξύ των διαφόρων τομέων της επιχείρησης.

Σε περίπτωση εντοπισμού μολυσμένου φυτού, κατόπιν εξέτασης από ειδικό εργαστήριο θα πρέπει:

• Να απομακρύνονται προσεκτικά τα μολυσμένα φυτά και να καταστρέφονται με προσοχή
• Να διαχειριζόμαστε κάθε μολυσμένο θερμοκήπιο σαν ξεχωριστή μονάδα και να μην χρησιμοποιούνται τα εργαλεία του ενός θερμοκηπίου σε άλλο.
• Οι εργασίες στην περιοχή στην οποία εντοπίστηκε το μολυσμένο φυτό θα πρέπει να λαμβάνουν χώρα τελευταίες.
• Δεν πρέπει να θεωρούμε ότι τα ασυμπτωματικά φυτά δεν έχουν προσβληθεί από ιό καθώς η εκδήλωση των συμπτωμάτων πολλές φορές καθυστερεί κάποιες ημέρες.

Γενικά συμπεράσματα

Από την στιγμή που θα εμφανιστεί ο ιός σε μία περιοχή τα μέσα ελέγχου είναι πολύ περιορισμένα και βασίζονται στην καταστροφή των μολυσμένων φυτών και στην καλή υγιεινή. Υπάρχουν διαθέσιμοι μέθοδοι ελέγχου στους σπόρους όπως η μέθοδος ELISA και RT-PCR.

Βιβλιογραφία:

• Δ/νση Προστασίας Φυτικής Παραγωγής, Εργαστήριο Ιολογίας – Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο
• Chitambar J (2018) California pest rating for Tomato brown rugose fruit virus.
• Dombrovsky, Aviv & Smith, Elisheva. (2017). Seed Transmission of Tobamoviruses: Aspects of Global Disease Distribution. 10.5772/intechopen.70244.
• Dombrovsky A, Smith E (2017) Seed transmission of tobamoviruses: aspects of global disease distribution, pp 234-260. In: Jose C. Jimenez-Lopez (ed.). Seed Biology. IntechOpen. 338 p.
• EU (2019) Commission Implementing Decision (EU) 2019/1615 of 26 September 2019 establishing emergency measures to prevent the introduction into and the spread within the Union of Tomato brown rugose fruit virus (ToBRFV). OJ L 250, 91-94.

• Luria N, Smith E, Reingold V, Bekelman I, Lapidot M, Levin I, et al. A new Israeli Tobamovirus isolate infects tomato plants harboring Tm-22 resistance genes. PloS One. 2017;12(1):e0170429
• Ishibashi K, Ishikawa M. Replication of tobamovirus RNA. Annual Review of Phytopathology. 2016;54(1):55-78
• Salem N, Mansour A, Ciuffo M, Falk B, Turina M. A new tobamovirus infecting tomato crops in Jordan. Archives of Virology. 2016;161(2):503-506
• Salem et al, 2016. Jordan archives of virology 161
• SENASICA,NationalPlantProtectionOrganizationofMexico
• http://www.eppo.int
• http://www.euroseeds.eu
• http://www.omafra.gov.on.ca
• http://horticulture.ahdb.org.uk

Γιάννης Διβανές
Γεωπόνος MSc
i-CON.SHARE