Η καλλιέργεια της ακτινιδιάς είναι πλέον πολύ διαδεδομένη στην χώρα μας. Η ταχεία αυτή ανάπτυξη της καλλιέργειας ακτινιδίου έφερε την χώρα μας στις πρώτες θέσεις παγκοσμίως στην παραγωγή αυτού του φρούτου. Οι κύριες παραγωγικές περιοχές ακτινιδίου είναι η Άρτα, η Πιερία, η Πέλλα και η Καβάλα, με τη καλλιεργούμενη έκταση να ξεπερνάει τα 95.500 στρέμματα και σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία η ετήσια παραγωγή να ξεπερνάει τους 265.000 τόνους.
Για τους παραπάνω λόγους κρίθηκε σκόπιμο να συγκεντρωθούν οι σημαντικότεροι εχθροί και ασθένειες που απειλούν την παραγωγή ακτινιδίου.
Εχθροί της ακτινιδιάς
Το έντομο αυτό είναι πολύ συνηθισμένο σε οπωρώνες ροδακινιάς, αλλά στην ακτινιδιά αποτελεί σοβαρό εχθρό διότι ακόμα και σε χαμηλούς πληθυσμούς μπορεί να μειώσει την ποιότητα της παραγωγής. Εκτός από την εξασθένηση του δέντρου, η παρουσία των εντόμων πάνω στους καρπούς αλλοιώνουν και την αισθητική εικόνα.
Οι προνύμφες των τελευταίων σταδίων αλλά και τα τέλεια έντομα προκαλούν σημαντικές ζημιές. Το έντομο διαρρηγνύει με τα στοματικά του μόρια του καρπούς, οι οποίοι αλλοιώνονται ταχύτατα στο εσωτερικό και καταρρέουν ενώ στο τέλος εμφανίζεται εξωτερικά σκούρος μεταχρωματισμός και βάθυνση στης επιδερμίδας.
Η Metcalfa pruinosa ήρθε στην Ελλάδα πριν από δεκαπέντε χρόνια και εμφανίστηκε αρχικά στην Στερεά Ελλάδα. Το έντομο αυτό προκαλεί σημαντικές ζημιές σε νέους οπωρώνες ακτινιδιάς. Το μυζητικό αυτό έντομο προκαλεί ζημιές σε όλα τα κινητά του στάδια. Εκτός από τις ζημιές σε νέες φυτείες μπορεί να μειώσει και την ποιότητα της παραγωγής σε μεγαλύτερης ηλικίας οπωρώνες.
Η Drosophila suzukii είναι ένα από τα πιο καταστροφικά έντομα στον κόσμο. Δυστυχώς έχει εντοπιστεί και στην χώρα μας τα τελευταία χρόνια και έχει εξαπλωθεί αρκετά. Η ζημιά που προκαλεί έγκειται στην κατάρρευση του καρπού, η προνύμφη τρέφεται από αυτόν και ακολουθούν δευτερογενείς μολύνσεις που τον καταστρέφουν.
Το συγκεκριμένο επιβλαβή έντομο σε μεγάλους πληθυσμούς μπορεί να προκαλέσει πτώση καρπών. Στα πρώτα στάδια της προσβολής, τα συμπτώματα της προσβολής των καρπών από προνύμφες είναι δύσκολο να παρατηρηθούν εξωτερικά αφού το έντομο ωοτοκεί στη σάρκα των καρπών και η προνύμφη ολοκληρώνει την ανάπτυξή της στο εσωτερικό τους.
Οι νηματώδεις που προσβάλουν την ακτινιδιά είναι κυρίως του γένους Meloidogyne. Οι νηματώδεις προσβάλουν τις ρίζες και δημιουργούν κόμβους. Αποτέλεσμα της προσβολής είναι μείωση της παραγωγής σε ποιότητα και ποσότητα.
Ασθένειες της ακτινιδιάς
Με την μεγαλύτερη οικονομική σημασία για την καλλιέργεια, η τεφρά σήψη είναι επικίνδυνη κατά την συντήρηση του φρούτου μετά την συλλογή. Οι προσβεβλημένοι καρποί εμφανίζουν μεταχρωματισμό στον φλοιό και προχωράει σε ολόκληρο το φρούτο κατά την συντήρηση στο ψυγείο. Σε περιόδους με παρατεταμένες βροχοπτώσεις υπάρχει η πιθανότητα ο μύκητας να προσβάλει τους καρπούς πάνω στο δέντρο ακόμα και τα άνθη κατά την περίοδο ανθοφορίας. Τις περισσότερες φορές, οι μολύνσεις στους καρπούς ξεκινούν από πληγές που δημιουργήθηκαν κατά την συγκομιδή ή την τυποποίηση. Εντός τον ψυκτικών θαλάμων, ο μύκητας μεταφέρεται και στους υγιείς καρπούς ταχύτατα και υπάρχει πιθανότητα ολικής καταστροφής του φορτίου.
Τα τελευταία χρόνια το συγκεκριμένο παθογόνο προκαλεί ζημιές – προσυλλεκτικές και μετασυλλεκτικές – στην καλλιέργεια ακτινιδίων στη χώρα μας. Πιο συγκεκριμένα, στα φύλλα εμφανίζονται μικρές στρογγυλές νεκρωτικές κηλίδες χρώματος καστανού έως μαύρου, κηλίδες εμφανίζονται και στους μίσχους των φύλλων, ενώ η αύξηση της διαμέτρου τους είναι δυνατόν να οδηγήσει σε φυλλόπτωση (ακραίες περιπτώσεις εξάπλωσης ασθένειας). Στους καρπούς εμφανίζονται κηλίδες στρογγυλές καθισμένες, σκουρόχρωμες, που εισχωρούν σταδιακά στη σάρκα. Προσβολές μπορεί να εμφανισθούν με τη μορφή ελκών και σε ετήσιους βλαστούς.
Η προσβολή από στεμφύλιο μπορεί πολλές φορές να διαγνωστεί ως προσβολή από Alternaria alternata, καθώς τα συμπτώματα μοιάζουν αρκετά και στις δυο προσβολές. Οι κηλίδες προσβολής από αλτερνάρια είναι συνήθως διάσπαρτες και εμφανίζουν συγκεντρικούς δακτυλίους καθώς εξελίσσονται ενώ οι αντίστοιχες του στεμφύλιου είναι καφέ, ακανόνιστου σχήματος, οι οποίες καθώς συνενώνονται μπορούν να προκαλέσουν συστροφή του ελάσματος.
Το βακτηριακό έλκος της ακτινιδιάς είναι η σοβαρότερη ασθένεια της καλλιέργειας. Το 2014 εμφανίστηκε και αναγνωρίστηκε επίσημα στην χώρα μας στον Ν. Πέλλας. Τα κύρια συμπτώματα εμφανίζονται στα φύλλα και είναι ασύμμετρες νεκρωτικές κηλίδες μικρού διαμετρήματος. Νωρίς την άνοιξη εμφανίζονται παχύρευστες εκκρίσεις λευκού ή υπόλευκου χρώματος στους οφθαλμούς, στα έλκη και στις τομές.
Τα πρώτα συμπτώματα γίνονται αντιληπτά αρκετό καιρό μετά την έναρξη της προσβολής και συνήθως τότε είναι πολύ αργά για να σωθεί η καλλιέργεια. Τα συμπτώματα ποικίλουν ανάλογα με την ηλικία των δέντρων, τα προσβεβλημένα δέντρα, που μολύνθηκαν το φθινόπωρο ή τον χειμώνα, έχουν χαμηλή βλάστηση και εμφανίζουν μικροκαρπία και μικροφυλλία. Σε αντίθετη περίπτωση, τα δέντρα που προσβάλλονται το καλοκαίρι εμφανίζουν απότομα συμπτώματα, τα φύλλα μαραίνονται και πέφτουν και ακολουθούν οι καρποί.
Πρόκειται για μια ασθένεια του ξύλου, η οποία ονομάστηκε Ίσκα γιατί προκαλεί παρόμοια συμπτώματα με την Ίσκα της αμπέλου αλλά οφείλεται σε διαφορετικά παθογόνα. Τα κύρια συμπτώματα είναι η δημιουργία μεγάλων ασύμμετρων νεκρωτικών κηλίδων στα φύλλα κατά την διάρκεια του καλοκαιριού. Στην πορεία της ασθένειας τα φύλλα παρουσιάζουν συστροφή και πέφτουν πρόωρα. Οι καρποί δεν ωριμάζουν φυσιολογικά και πέφτουν το φθινόπωρο. Εσωτερικά η ασθένεια προκαλεί σήψη του καρδιόξυλου, η οποία θα ξεκινήσει από μία τομή κλαδέματος και προχωράει σε αρκετή απόσταση προς τα κάτω. Η αλλοίωση του ξύλου είναι χαρακτηριστική καθώς μεταχρωματίζεται σε κίτρινο και περιβάλλεται από μαύρη ζώνη
Βιβλιογραφία:
Μ.Ε. Τζανετάκης, Β.Ι. Κατσόγιαννος. 2003. Έντομα καρποφόρων δέντρων και αμπέλου. Εκδόσεις Αγρότυπος.
Dreves, A.J., Walton, V. and Fisher, G., 2009. A New Pest Attacking Healthy Ripening Fruit in Oregon. Spotted wing Drosophila: Drosophila suzukii (Matsumura). Oregon State University.
Julio Medal, Trevor Smith, Abbie Fox, Andrew Santa Cruz, Ashley Poplin, Amanda Hodges “Rearing the Brown Marmorated Stink Bug Halyomorpha halys (Heteroptera: Pentatomidae),” Florida Entomologist, 95(3), 800-802, (1 September 2012)
Li Hua, Chen Yong, Zhang Zhanquan, Li Boqiang, Qin Guozheng, Tian Shiping, Pathogenic mechanisms and control strategies of Botrytis cinerea causing post-harvest decay in fruits and vegetables, Food Quality and Safety, Volume 2, Issue 3, September 2018, Pages 111–119
A.G. Blouin, M.N. Pearson, R.R. Chavan, E.N.Y. Woo, B.S.M. Lebas, S. Veerakone, C. Ratti, R. Biccheri, R.M. MacDiarmid, D. Cohen. 2013. Viruses of Kiwifruit (Actinidia Species). Journal of plant pathology. Vol 95 No 2.
Γιάννης Διβανές
Γεωπόνος MSc
i-CON.SHARE
